بخش هاي زير به رشته هاي فني، علوم پايه، منابع طبيعي (زيست شناسي، کشاورزي و محيط زيست) و پزشکي اختصاص دارد.

1- تدريس با توجه به فاعل حقيقي

اغلب در دروس تخصصي دانشگاه به فاعلِ حقيقيِ اموريِ که در عالم رخ مي‌دهد کمتر توجه مي‌شود و اصول و قوانين علمي معمولاً به‌صورت مجهول (بدون ذکر فاعل) بيان شده و کمتر حرفي از خداوند متعال که خالق تمام اشياء بوده و همه ي امور عالم را تدبير مي‌کند، به ميان مي‌آيد. اين حقيقت نه ‌تنها باعث افزايش معرفت دانشجويان نسبت به خداوند نمي‌شود بلکه ممکن است در برخي موارد منجر به شکل‌گيري انديشه‌هاي الحادي در آن‌ها گردد.

حال اگر هنگام تدريس و تأليف، در بيان مطالب و گزاره‌هاي علمي، به هر شکلي، خواه مستقيم و خواه غيرمستقيم، فاعل حقيقي ذکر شود؛ خود به خود آن مطلب، دل و ذهن را متوجه ي خدا مي‌کند؛ غفلت را مي‌زدايد و ايمان را تقويت مي‌کند.

البته تذکر اين نکته لازم است که بايد  از ناشي گري ادبي  پرهيز کرد چرا که گاهي استعمال فعل مجهول مناسب‌تر است و مهم سياق کلام و تلقي نهايي مخاطب به معناي توحيد افعالي است.

 نمي‌شود در هر جايي و يا به مقدار زياد  تصريح به فاعليت حق تعالي کرد بلکه مي‌بايست در بستر و زمينه اي سخن گفته شود  که اين فاعليت مورد توجه و پيش فرض باشد از اين رو لازم نيست ادبيات تصنعي به کار بريم.

خروج از روال عادي خطر حساسيت بي مورد مخاطب را به دنبال دارد. در کلمات انبيا الهي نيز توجه به فاعل حقيقي به نحوي ظريف گنجانده شده است.

اما با اين همه لازم است گاهي در اثناي سخن به فاعليت خداوند تصريح شود تا درس، جهت الهي به خود بگيرد.

در اين بخش بعد از ذكر «دلايل ضرورت توجه به فاعل حقيقي در هنگام تدريس» و «فوايد اين امر»، «راهكار هايي» براي آن ارائه و براي هر راهكار «مثال هايي» ذكر مي شود.

مثال هايي از تبيين مطالب علمي با توجه به فاعل حقيقي در پيوست 3 خواهد آمد.

2- تدريس با گريزها و پيوندهاي الهي- فرهنگي

هدف از اين بخش آن است که مدرسين محترمي که تصميم دارند با جهت‌گيري الهي فرهنگي تدريس نمايند و تمايل دارند برخي از معارف ديني، اخلاقي و فرهنگي را هنگام تدريس براي دانشجويان مطرح نمايند؛ بتوانند با استفاده از مواردي که به عنوان «پيشنهاد» در اين بخش آورده شده است؛ اين مهم را انجام دهند.

در اين بخش براي بيان مطالب ديني در خلال مباحث درسي از دو شيوه ي پيوند و گريز استفاده مي شود؛ اما توضيح هرکدام به اين شرح است:

پيوند: هرگاه متناسب با مطلب درسي، آيه يا حديث آورده شود، به آن، «پيوند الهي» گفته مي‌شود. گاهي نيز مطلبِ مرتبط، يک نکته ي تاريخي، اخلاقي يا تربيتي هست که به آن «پيوند فرهنگي» گفته مي‌شود.

گريز: هرگاه آيه يا حديث متناسب با مطلب درسي وجود نداشته باشد يا در دسترس نباشد؛ به تناسب مطلب درسي يک مطلب ديني يا اخلاقي (از باب تشبيه و امثال آن) ذکر مي‌شود. به عبارت ديگر گريز يعني «انتقال هدفمند و پيش بيني شده، از مطلب مورد بحث به مطلب مورد نظر با در نظر گرفتن تناسب» که در اين جا منظور، انتقال از مطلب درسي به مطلب ديني يا اخلاقي است.

اما اينكه چرا در اين بخش، از روش پيوند و گريز استفاده شده است، دلايلي دارد که برخي از آن‌ها بيان مي‌شود.

يکي از دلايل استفاده از پيوند و گريز آن است که آموزش به دو شيوه ي رسمي و غيررسمي تقسيم مي‌شود. آموزش رسمي، «اطلاعات» را افزايش مي‌دهد و آموزش غيررسمي (که مي‌تواند مستقيم يا غيرمستقيم باشد)، چون به صورت ضمني است مي‌تواند به «باور» تبديل شود. به‌عنوان مثال اگر معلّم قرآن در مورد اهميت و احترام قرآن در کلاس توضيح دهد اين شيوه، شيوه ي رسمي است اما اگر معلمِ درسي غير از قرآن، در کلاس خود، گفتار يا رفتاري مبتني بر احترام به قرآن انجام دهد، اين آموزش، غيررسمي محسوب مي‌شود.

ازاين رو هرگاه استاد در هنگام تدريس، با رعايت تناسب و با استفاده از ذوق سليم، مطلبي اخلاقي، تربيتي يا ديني را مطرح نمايد، دانشجويان، آن مطلب را از استاد درس تخصصي خود بهتر و راحت‌تر مي‌پذيرند. چراکه شغل رسمي او آموزش مباحث ديني و اخلاقي نيست و در اين کار نفع شخصي براي او متصور نبوده يا لااقل کمتر متصور است. تجربيات نشان داده است که آموزش غيررسمي ماندگارتر و مؤثرتر است. پس «تأثيرگذاري بيشتر در اين روش»، يکي از دلايل استفاده از پيوند و گريز در ضمن آموزش است.

دليل ديگر آن که گريز و پيوند الهي موجب رفع غفلت مي‌شود. در نگاه الهي غفلت، مذموم و توجه به خدا، آخرت و دين مطلوب است ازاين‌رو مؤمن چشم عبرت بين دارد و از مسائل دنيوي به مسائل اخروي و از امور مادي به امور الهي منتقل مي‌شود و ديگران را نيز منتقل مي‌نمايد.

در هر صورت كتاب هاي رشته هاي غيرانساني و هنر بر اساس روش پيوند و گريز تدوين شده اند و اگر كسي اين روش را از اساس قبول نداشته باشد و نپسندد، قهراً اين بخش از كتاب را نيز نخواهد پذيرفت. اما اگر اين روش را بپذيرد ممكن است بعضي از مثال ها را مناسب بداند و برخي را نامناسب. اين امر، يك امر طبيعي است و بستگي به ذوق و سليقه افراد دارد. لذا اساتيد محترم هر مثالي را نپسنديدند مي توانند استفاده نكنند و از پيوند يا گريز مطلوب خود استفاده كنند. اما بهتر است قبل از طرح در كلاس آن مورد را با بعضي از همكاران خود در ميان بگذارند تا نسبت به مناسب بودن آن مطمئن شوند.

تذكر اين نكته لازم است كه در بخش تدريس با پيوندها و گريزهاي الهي، در اكثر موارد آيه يا حديثي در ذيل يك گريز آورده مي شود، گاهي تصور مي شود منظور آن است كه اين آيات و احاديث در رابطه با آن مطلب درسي است و مثلا از باب «اعجاز علمي» است. در حالي كه اصلاً  چنين نيست بلكه آن آيه يا حديث صرفاً در ذيل يك گريز آورده شده است يعني مرتبط با گريز است نه مرتبط با مطلب درسي.

بي توجهي نسبت به اين نكته باعث مي شود خواننده، آيات و احاديث را غير مرتيط و آوردن آنها را اشتباه بداند و در قضاوت خود كتاب را تخطئه كند.

نمونه هايي از تدريس با پيوند و گريز الهي در پيوست 4 خواهد آمد.