نقش تربيتي استاد در قالب رفتاري
1401/08/18 13:13فصل قبل
همانگونه که بيان شد، معلم و استاد علاوه بر نقش آموزشي نقش تربيتي نيز دارد بلکه به دليل تقدّم تربيت و اخلاق بر دانش (به معناي اطلاعات)، نقش تربيتي وي مهمتر و مقدّم بر نقش آموزشي است. همچنين گفته شد که نقش تربيتي معلم و استاد مي تواند در قالب رفتاري يا گفتاري باشد. از آنجا که رسالت اين کتاب کمک به مدرّسان محترم در ايفاي نقش تربيتي در قالب گفتاري است، از اين رو در کتاب حاضر فقط به مباحث گفتاري پرداخته شده است و بخش رفتاري به کتاب ها و منابع مربوطه ( مانند آداب تعليم و تربيت يا اخلاق حرفه‌اي)که در اين زمينه وجود دارد يا مي تواند تاليف شود، واگذار شده است. اما چون بخش رفتاري بسيار مهم و تاثير گذار است و بدون آن گفتار معلم و استاد کم‌تاثير يا بي‌تاثير مي شود و حتي ممکن است گاهي نتيجه عکس بدهد؛ برخي نکات به صورت فهرست‌وار ذکر مي شود. اميد آنکه خداوند متعال به خوانندگان عزيز توفيق عمل عنايت فرمايد.
برخي از وظايف معلمان و استادان که عمل به آن در تربيت دانشجويان اثر دارد:
حسن خلق و خوش رفتاري
تواضع
عدالت ( ظلم نکردن به دانشجو)
رعايت تساوي و مواسات بين دانشجويان در ياد دادن و حتي نگاه کردن به آن ها
دوري از مواضع تهمت
حضور در کلاس با مطالعه ي قبلي
اخلاص در عمل ( اخلاص در تدريس و...)
رعايت احکام شرعي
سخاوت علمي (انفاق علم)
خوش زباني و عفت کلام
آراستگي
جرات علمي( مقلّد نبودن در مسائل علمي)
آزاد انديشي ( جزم انديش نبودن)
شجاعت علمي (اعتراف به اشتباه، اعتراف به درست بودن نظر دانشجو در جاي خود، گفتن «نمي دانم» در مواقع لزوم)
پاک و با صفا بودن (داشتن معنويت)
صداقت
اهل عمل بودن
وارستگي( دنيا پرست نبودن)
ادب
استمرار علم آموزي ( به روز بودن اطلاعات رشته تخصصي خود)
پرهيز از جدل و ستيز در بحث
اطمينان از صلاحيت علمي خود براي تدريس درس مربوطه
عشق و علاقه به علم و معلّمي
دوست داشتن دانشجويان خود و دلسوزي نسبت به آنان
توجه به حالات روحي و مشکلات احتمالي دانشجويان در حدّ امکان
اطلاع از نام و مشخصات دانشجو
در نظر گرفتن استعداد دانشجويان هنگام تدريس
احترام به دانشجو و اهميت دادن به افکار و نظرات او
خودداري از قبول انواع هدايا مگر در صورتي که دانشجو انتظار بي‌جايي نداشته باشد و استاد مطمئن باشد بر قضاوت و نمره دهي او تاثيري ندارد.
ارجاع دادن به استاد بهتر در صورت لزوم
ياد کردن ساير اساتيد و همکاران به نيکي
تکريم و احترام نسبت به دانشمندان از جمله دانشمندان رشته خود
تقبيح و تحقير نکردن علومي که خود در آن ها تخصص ندارد
وقار و متانت
تعيين و تنظيم نحوه نشستن خود و دانشجويان
احترام ويژه به شاگردان با فضيلت و قدرداني از امتيازات آن ها
استفاده از بهترين قواعد و روش تدريس و تفهيم
توجه به فضا، هوا، دما و نور کلاس
رعايت تناسب صدا با محيط درس
مراعات کلاس هاي مجاور
آماده کردن کلاس براي مدرّس بعدي ( پاک کردن تخته سفيد و...)
اهميت دادن به نظم دانشجويان در ورود و خروج، رعايت سکوت و...
حوصله و مدارا در پاسخگويي به سوالات دانشجويان
ايجاد روحيه پژوهشگري و تحقيق در دانشجويان به جاي روحيه حفظ کردن مطالب درسي
تربيت عقلاني دانشجو و پرورش عقل وي در کنار آموختن علم
اعلان پايان کلاس با دعا يا صلوات
توقف در کلاس بعد از پايان درس
اساتيد محترم مي توانند جهت مطالعه بيشتر به کتاب هاي مربوطه از جمله ترجمه کتاب مُنيه المُريد تاليف شهيد ثاني که با نام آداب تعليم و تربيت در اسلام توسط حجه الاسلام و المسلمين دکتر سيد محمد باقر حجتي ترجمه شده است؛ مراجعه نمايند[1]
اميد است اين اثر که محصول كار جمعي تعدادي از متخصصان رشته حسابداري و دانش آموختگان حوزه علميه مي باشد، زمينه تدريس با جهت گيري الهي فرهنگي را براي اساتيد محترم فراهم نمايد و باعث ارتقاي کيفيت و جذابيت تدريس آنها شود. مسلما رهنمودهاي خوانندگان محترم مي تواند به غناي علمي کتاب بيفزايد.
[1]. لازم به ذکر است، بيشتر موارد بالا، از کتاب مذکور استخراج شده است.