پيش فرض چيست؟
1401/08/24 15:57فصل قبل
براي انجام هر کاري انسان يک پيش زمينه ذهني دارد. اين پيش زمينه شامل جهان بيني افراد نسبت به مسائل و محيط پيرامون است که مي تواند جنبه توحيدي يا غير توحيدي داشته باشد. اين مسئله شامل مطالب، گزاره ها و نظريات علمي هم مي شود.
يک محقق در وادي پژوهش با علل غيرپژوهشي، اما کاملا مؤثر بر پژوهش مواجه خواهد شد که معمولا به آنها توجه کافي نمي‌شود. از آن جمله عوامل موثر «پيش‌فرض»هايي است که ناشي از محيط، جهان بيني و گفتمان هاي متفاوت است.
بعنوان مثال نظريات و فعاليت هاي هر متخصص علم حسابداري(حسابدار) لزوما داراي يکي از اين دو پيش فرض است:
الف) لازم است محاسبه سود و زيان موسسه به گونه اي باشد که با مباني ديني و توحيدي سازگار باشد.
ب) لازم نيست محاسبه سود و زيان موسسه به گونه اي باشد که با مباني ديني و توحيدي سازگار باشد.
بنابر اين نمي توان کارکرد اين علم را بدون پيش فرض تصور کرد. با توجه به اين توضيحات مي توان بطور خلاصه پيش‌فرض را چنين تعريف کرد: پيش فرض ها بخش هاي نامرئي و ناپيداي علم هستند که در شکل‌گيري محتواي علم و رشد رشته علمي مؤثرند و گزاره هاي علمي بر اساس آن ها ساخته مي شوند.
حال اگر پيش فرض علومي که در دانشگاه تدريس مي شود، الهي و توحيدي باشد؛ دانشگاه اسلامي و در غير اين صورت، غير اسلامي خواهد بود.
آيت الله جوادي آملي نيز اسلامي شدن دانشگاهها را به اين معنا مي دانند که جهان‌بيني الهي بر علوم حاکم شود. و عنوان «خلقت» جايگزين عنوان «طبيعت» شود وفلسفه ي خلقت به عنوان مبدأ و هدف مورد توجه قرار گيرد و از نگاههاي انحصار گرايانه نسبت به عقل و نقل پرهيز شود. در اين صورت ديگر لازم نيست به دانشجويان گفته شود در دعاي توسل و دعاي کميل شرکت کنند بلکه دانشجويان خود اهل توسل و اهل دعاي کميل مي شوند. لازم نيست دختر و پسر را از هم جدا نمود بلکه آنها خود بنا با آيه «قُلْ لِلْمُؤْمِنينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِم» حريم ها را رعايت مي کنند».[1]
[1]. ر.ک: منزلت عقل در هندسه معرفت ديني، ص141.