هر رفتاري که از انسان سر مي‌زند ناشي از باور و جهان‌بيني اوست. اين قاعده عام است و شامل تمام رفتارهاي انسان مي‌شود چون هيچ فردي عملي را بدون انگيزه انجام نمي‌دهد و انگيزه‌ها نتيجه نگرش‌ها و باورها هستند. يک دانشجو اگر به دانشگاه مي‌رود به دليل آن است که باور دارد تحصيل علم يک ارزش است يا گرفتن مدرک براي او مفيد است، اگر شخصي مال خود را در راه خدا خرج مي‌کند، ناشي از اين باور است که آن چه انسان در اين دنيا انفاق مي‌کند در همين دنيا يا  دنياي ديگر جبران مي‌شود يا اگر شخصي سرقت مي‌کند اين عمل او مثلاً ناشي از اين تفکر است ديگران زياد دارند و ما بايد حق خود را از آن‌ها بگيريم.

در فعاليت‌هاي علمي همچنين است اگر دانشمندي علم را براي کسب ثروت و مال‌اندوزي بخواهد به سراغ فعاليت‌هايي مي‌رود که سودآور باشد هر چند براي جامعه  انساني مضر باشد و اگر علم را براي خدمت به بشر بخواهد به سراغ فعاليت‌هايي مي‌رود که مشکلي را از بشريت برطرف نمايد هرچند براي او سود کمي داشته باشد. همچنين اگر مدرّسي جهان را فقط ماده بداند و بس هنگامي که تدريس مي‌نمايد به نقش خدا  توجه نمي‌دهد و به عکس اگر مدرّسي معتقد باشد جهان خالقي دارد و توجه به او را لازم بداند، هنگامي که تدريس مي‌کند به نقش خداوند توجه مي‌دهد. 

علامه طباطبايي در اين رابطه مي‌فرمايند:

«انسان در زندگي محدودي که دارد ... چاره‌اي ندارد از اين‌که در آنچه مي‌خواهد و آنچه نمي‌خواهد تابع سنتي باشد و حرکات و سکنات و بالاخره تمام تلاش خود را بر طبق آن سنت تنظيم نمايد ...  اين سنت ... بستگي به جهان‌بيني انسان دارد» [1]

آري نگرش، عقايد و باورهاي يک محقق علاوه بر تأثيري که بر زندگي وي دارد رويکرد علمي و تحقيقي، نحوه آموزش و تعليم و استفاده‌هايي که او از علم خود خواهد داشت را تحت تأثير قرار مي‌دهد. چه‌بسا در طول تاريخ علم، دانشمنداني را مي‌شناسيم که ثمره علمي آن‌ها تاکنون بشر را منتفع ساخته و در کتب و محافل علمي از آن‌ها به نيکي ياد مي‌شود و براي ايشان در سراسر دنيا مجالس بزرگداشت برگزار گرديده و در نام‌گذاري آثار از نام آن‌ها استفاده مي‌شود؛ در مقابل با دانشمنداني روبرو هستيم که نتيجه تحقيق علمي آن‌ها غالباً چيزي جز ضرر و زيان براي بشر نيست. همگان با آثار مخرب و زيان‌بار بمب‌هاي ميکروبي آشنا هستند که مطمئناً نتيجه فعاليت تحقيقاتي دانشمنداني است که نگرش علمي آن‌ها جز بهره‌برداري مادي نبوده است. از سوي ديگر نخبگاني را مي‌شناسيم که عمر خود را بدون هيچ چشم‌داشت مادي وقف دستيابي به کشفياتي نموده‌اند که براي جامعه انساني آرامش و زندگي سالم را به ارمغان آورده است. اينکه نتيجه فعاليت علمي يک دانشمند مفيد باشد يا مضر بسته به نوع باورها و جهان‌بيني آن دانشمند است. اين باورها و نگرش‌هاي شخصي است که در آثار به‌جامانده از او نمود پيدا مي‌کند[2].

[1]. ترجمه تفسير الميزان، ج19، ص454.

[2]. البته در مواردي، خود دانشمند (مخترع) مذکور نيت صحيح و مناسبي در انجام فعاليت‌هاي خود داشته است وليکن پس از به نتيجه رسيدن تحقيقات و انجام اختراعات مربوطه، افراد شروري از اين دستاوردها جهت مقاصد شيطاني و پليد خود سوءاستفاده کرده‌اند.