13-2- الکل‌ها
1401/07/30 09:43فصل قبل
در شيمي به هر ترکيب شيميايي که يک گروهِ هيدرکسيل (OH) متصل به کربن يک آلکيل داشته باشد، الکل گويند. الکل‌ها گروه مهمي از ترکيب‌هاي شيميايي هستند که قابليت انجام بسياري از واکنش‌ها را دارند. زماني که نام الکل به‌تنهايي به کار مي‌رود، معمولاً منظور اتانول است که مايعي بي‌رنگ و فرار و با بويي بسيار تند بوده و از تخمير قندهاي موجود در انگور يا خرما به دست مي‌آيد و به‌عنوان شراب (نوشابه الكلي) معروف است. ناخالصي‌هاي موجود در يك ليتر شراب عبارت‌اند از الكل‌هاي سنگين، متانول، سرب، استالدئيد، مس، ارسينيک، سيانور يا سيانيد. الکل اثرات زيانباري بر روي عملکرد سيستم‌هاي مختلف بدن انسان ازجمله سيستم گوارش، کبد، عضلات، سيستم اعصاب مرکزي، چشم و قلب دارد. و مي‌تواند به اختلالات تنفسي و حتي مرگ منجر شود. حتي فرزندان افراد الکلي بعضاً با عيوب مادرزادي متولد مي‌شوند.
به دلايل سمي بودن و اثرات سوء شراب، خداوند متعال در قران مجيد و حتي در ساير کتب آسماني آن را صراحتاً حرام کرده و پرهيز از آن را شرط رستگاري مي‌داند :
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛[1] اي کساني که ايمان آورده‌ايد! شراب و قمار و بت‌ها و ازلام [= نوعي بخت‌آزمايي]، پليد و از عمل شيطان است، از آن‌ها دوري کنيد تا رستگار شويد.»
روشن است که اشرفيت انسان نسبت به تمام موجودات و حيوانات همين قوه عاقله اوست، و شراب با کاهش قوه ادراکي و عقلي انسان موجب ميشود اين مرز بين انسان و حيوانات برداشته شود.
برخي براي لذت و برخي براي فراموشي مشکلات و سرخوشي به سراغ شراب مي‌روند در حالي که سرخوشي ناشي از کنار گذاشتن قوه عاقله منطقي نيست، اين توهّم آرامش است، چرا که قوه هوشيار در برابر خطرات و هشدار دهنده تعطيل شده است، مانند اين است که با حذف نيروهاي هشدار دهنده امنيتي، در شهر احساس آرامش برقرار کنيم.
مشکل ديگر اعتياد آور بودن آن است، که رفته رفته براي ايجاد همان حس سابق بايد بر کميّت ميزان مصرف افزود، وگرنه حالي به مراتب بدتر از گذشته سراغ انسان مي‌آيد، و اين يعني انسان براي آرامش کاملا به بيرون از خودش وابسته شده است، در حالي که آرامش و نشاط بايد از درون بجوشد و انسان هرچه بيشتر به بيرون وابسته باشد آسيب پذيرتر است.
همچنين از آنجا که شراب قوه فکري و تشخيص دهنده حق و باطل در انسان را ضايع مي‌سازد، در متون دين اسلام، ريشه و منشأ بسياري از گناهان شمرده‌شده است به‌عنوان نمونه پيامبر گرامي اسلام فرمودند:«شراب ريشه پليدي‌ها و زشتي‌هاست»[2].
[1]. سوره مائده، آيه 90.
[2]. «الخَمرُ امُ الخَبائِث» (بحارالانوار، ج76، ص148).