فصل چهارم: تعریف و بازتعریف علم شیمی
1401/07/30 11:27فصل قبل
برای آنکه مدرس بتواند با جهت‌گیری الهی تدریس نماید لازم است علاوه بر آنکه تعریفی از رشته علمی خود دارد، بازتعریفی نیز از آن داشته باشد. منظور از بازتعریف، همان تعریف علم است که با نگاه الهی بیان می‌شود.
اگر مدرس در حین تدریس به دانشجویان توضیح دهد که این علم چه اهداف و کاربردهایی مناسب با مقاصد الهی دارد و چگونه می‌توان با نگاه الهی به این علم نگریست؟ در این صورت می‌تواند در شکل‌گیری ذهن دانشجویان به نحو صحیح نقش داشته باشد. هدف از این فصل آن است تا به مدرسین کمک کند، به بازتعریفی از علم شیمی دست پیدا کنند و بتوانند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم به دانشجویان منتقل نمایند.
لازم به ذکر است ضرورت ندارد مدرّس، این بازتعریف را با صراحت در کلاس درس مطرح نماید اما لازم است به‌گونه‌ای تدریس نماید تا دانشجویان به چنین نگاهی برسند.
شیمی یکی از دانش‌های بنیادین است که گستره وسیع این دانش باعث شده است تا تعریف یکپارچه برای آن مشکل گردد. این علم به مطالعه و بررسی ساختار، خواص و چگونگی تبدیل مواد به یکدیگر می‌پردازد. درواقع، شیمی شاخه‌ای از علوم تجربی است که از یک‌سو شناخت خواص، ساختار، ارتباط بین خواص و ساختار مواد و قوانین مربوط به آن‌ها را موردبحث و بررسی قرار می‌دهد. از سوی دیگر، راه‌های تهیه، استخراج مواد خالص از منابع طبیعی و تبدیل مواد به یکدیگر به روشی که مقرون‌به‌صرفه باشد را ارائه می‌دهد. علم شیمی علاوه بر فواید بالا می‌تواند ما را در شناخت جهان هستی و آفریدگار آن یاری نماید. یکی از راه‌های علمی برای اثبات وجود خدا شناخت نظم موجود در جهان هست. تمام رشته‌های علوم ثابت می‌کنند که در دنیا نظام معجزه‌آسایی وجود دارد و با اندکی تأمل مشاهده می‌شود بین پدیده‌های جهان و حتی عناصر تشکیل‌دهنده یک ماده ارتباط هدف‌داری وجود دارد ولی متأسفانه در برخی از موارد از وجود این نظم و ارتباط هدف‌دار بحثی به میان نمی‌آید. تلاش و کوشش دانشمندان و آگاهی آن‌ها نسبت به نظم هدفمندی که در تمام ذرات عالم هستی حاکم است به انسان این امکان را می‌دهد که او از راز هستی پرده بردارد.
تجربه و آزمایش که اساس علم شیمی را تشکیل می‌دهد انسان را به تفکر در آیات و نشانه‌های الهی هدایت می‌کند. با مطالعه علم شیمی می‌توان درهای توحید را پیش روی خود بیش‌ازپیش گشود. اگر تمامی ابعاد علم شیمی به‌دقت نظاره شود می‌توان به قدرت خداوند حکیم و رازهای خلقت پی برد. به عبارتی می‌توان بیان داشت که شیمی به‌عنوان یکی از شاخه‌های علوم تجربی، راهی برای شناخت برخی از شگفتی‌های عالم هستی و افعال خداوند هست و این نوع نگاه موجب تقویت خداباوری می‌شود.
این مطلب نیز روشن است که دین مقدس اسلام نه‌تنها با علم هماهنگ است بلکه به آن جهت داده و آن را نیز به دنبال خود می‌کشد. علم شیمی علاوه بر آنکه راهی برای پی بردن به رازهای آفرینش و افزایش خداباوری است درصورتی‌که از آن به‌صورت صحیح استفاده شود می‌تواند در خدمت پیشرفت، آسایش، آرامش و تعالی بشر قرار گیرد آنچه گفته شد ناشی از نگاه الهی به این علم است اما اگر به جنبه‌های الهی این علم توجه نکنیم، نگاه ما و درنتیجه تعریف ما از این علم متفاوت خواهد بود.