عنوان درس: خواص مکانيکي 2
1401/07/25 13:04فصل قبل
سرفصل: شکست
نمونه32- عنوان مطلب درسي: دسته‌بندي شکست بر حسب تردي
رفتار مواد در مقابل نيرو متفاوت است بعضي مواد مثل شيشه ضمن اينکه داراي پيوند اتمي قوي هستند هيچ‌گونه تغيير شکل پلاستيک ارائه نمي‌دهند و به‌محض اينکه تنش از مقدار حد تسليم بيشتر شد شکسته مي‌شوند. به اين مواد، مواد ترد مي‌گويند. در مقابل بعضي مواد مثل مس حد تسليم پاييني داشته و در ناحيه پلاستيک تغيير شکل زيادي مي‌دهند به اين مواد که قابليت تغيير شکل بالايي دارند مواد انعطاف‌پذير يا نرم گويند[1].
عنوان جهت الهي بحث: مدارا با مردم
در برخورد با افراد جامعه نيز بعضي بدون انعطاف و بعضي نرم و انعطاف‌پذيرند کساني که نرم و انعطاف‌پذيرند هم خود داراي آرامش مي‌باشند و هم اطرافيان آن‌ها آسوده‌ترند و در مقابل، انسان‌هايي که در برابر ديگران از آستانه صبر و تحمل و انعطاف برخوردار نيستند، دچار شکست و آسيب رواني شده و زودتر عصباني مي شوند. در احاديث معصومين بسيار سفارش شده که مؤمن بايد نسبت به ديگر مؤمنان نرم و مهربان باشد. اين سفارش‌ها نشان مي‌دهد که انسان (بر خلاف مواد) مي‌تواند با خواست و اراده خود به سمت انعطاف و نرمي برود و آن را کسب کند. يکي از اين سفارش‌ها فرمايش پيامبر a است که مي‌فرمايند: «مدارا کردن با مردم نصف ايمان است و نرمي و مهرباني کردن با آن‌ها نصف زندگي است»[2].
سرفصل: خستگي تحت تنش و کرنش چرخه‌اي
نمونه33- عنوان مطلب درسي: تخمين عمر خستگي
تجربه نشان داده است که فلزات تحت تنش‌هاي تکراري يا نوساني، در تنشي به مراتب کمتر از تنش لازم براي شکست در اثر اعمال يک بار ثابت، خواهد شکست. شکست‌هايي که در شرايط بارگذاري ديناميکي رخ مي‌دهد را شکست‌هاي خستگي مي‌نامند. اين نام‌گذاري احتمالاً به اين دليل است که به‌طور کلي مشاهده مي‌شود شکست‌ها فقط پس از يک دوره کار زياد رخ مي‌دهند. قبل از شکست هيچ‌گونه تغيير واضحي در ساختار فلزي که به علت خستگي مي‌شکند وجود ندارد تا بتوان به عنوان مدرکي براي شناخت دلايل شکست خستگي از آن استفاده کرد. در اين حالت شکست به صورت تدريجي است در ابتدا جوانه کوچکي از ترک ايجاد و به‌تدريج رشد کرده و در نهايت زماني که مقاومت ماده در مقابل نيرو خيلي کم شد منجر به شکست ناگهاني مي‌شود[3].
عنوان جهت الهي بحث: تکرار گناه موجب سقوط انسان مي‌شود
همان‌طور که اعمال نيروي ديناميکي به‌تدريج و به‌صورت نامحسوس باعث شکست مواد مي‌شود که حاکي از يک تأثيرپذيري تدريجي است، ارتکاب بدي‌ها و انجام مکرر گناهان نيز در انسان‌ها به‌تدريج و به‌صورت نامحسوس باعث دور شدن آن‌ها از خدا شده و حتي در مواردي با انکار آيات خداوند موجب سقوط کامل انسان مي‌گردد. خداوند در سوره روم مي‌فرمايد:
«ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذِينَ أَساؤُا السُّواى أَنْ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ وَ كانُوا بِها يَسْتَهْزِؤُن؛ سپس سرانجام كسانى كه اعمال بد مرتكب شدند به‌جايى رسيد كه آيات خدا را تكذيب كردند و آن را به مسخره گرفتند![4]»
بنابراين تمام رفتاري که ما از انسان‌ها مي‌بينيم که دفعتاً و يکباره اتفاق مي‌افتد ريشه در يک تغيير تدريجي نامحسوس در گذشته دارد. مانند تغيير مسير زهير، يا توبه حُر در کربلا که يکباره اتفاق افتاد، اما ريشه در شخصيت حق طلبانه‌اي دارد که به مرور زمان در ايشان شکل گرفته بود و قابل مطالعه تاريخي است.
جهت مطالعه بيشتر
«يك نگاه به صفحات تاريخ زندگى بسيارى از ياغيان و جانيان نشان مىدهد كه آن‌ها در آغاز كار چنين نبودند حداقل نور ضعيفى از ايمان در قلب آن‌ها مىتابيد ولى ارتكاب گناهان پي‌درپي سبب شد كه روز به روز از ايمان و تقوا فاصله بگيرند و سرانجام به آخرين مرحله كفر برسند. در خطبه معروف حضرت زينب شير زن كربلا (س) كه در شام در مقابل يزيد ايراد فرمود نيز اين آيه با همان برداشتى كه در بالا گفتيم آمده است. زيرا آن حضرت هنگامى كه ديد يزيد با گفتن كلمات كفرآميز و اشعار معروف «لعبت هاشم بالملك ...» كه بيانگر عدم ايمان او به اساس اسلام بود همه‌چيز را به سخره گرفته، بعد از حمد الهى و درود بر پيامبر(ص) چنين فرمود: «صدق اللَّه كذلك يقول ثم كان عاقبة الذين اساؤا السوأى ان كذبوا بآيات اللَّه و كانوا بها يستهزءون ...؛ يعنى اگر تو امروز با اين اشعار كفرآميز اسلام و ايمان را انكار مىكنى و به نياكان مشركت كه در جنگ بدر به دست مسلمانان كشته شدند مىگويى اى كاش بوديد و انتقامگيرى مرا از خاندان بني‌هاشم مىديديد، جاى تعجب نيست اين همان چيزى است كه خدا فرموده كه مجرمان سرانجام آيات ما را تكذيب مىكنند ...»
[1]. .Mechanical metallurgy, pp. 242- 243.
[2]. «مُدَارَاةُ النَّاسِ نِصْفُ الْإِيمَانِ وَ الرِّفْقُ بِهِمْ نِصْفُ الْعَيْش» (الكافي، ج 2، ص 117).
[3]. Mechanical metallurgy, pp. 375- 376.
[4]. روم: 10.