اهداف علم مواد و متالورژي در نگاه الهي و غير الهي
1401/07/26 12:51فصل قبل
در اين علم، متخصصين اهداف متعددي دارند از قبيل کاهش هزينه ساخت، سهولت و کاهش زمان توليد کاهش وزن مواد، افزايش هم‌زمان استحکام و چقرمگي، افزايش قابليت اطمينان به مواد، افزايش زمان سرويس قطعات، افزايش مقاومت به خوردگي، ساخت مواد جديدتر براي کاربردهاي جديد، افزايش خلوص مواد، ساخت انواع پوشش‌هاي جديد براي مقابله با سايش، انتقال حرارت، رادار گريزي، کيفيت و ظاهر جذاب‌تر قطعات. اين اهداف، اهداف مياني محسوب مي‌شوند که خود تابع اهداف بالاتري (اهداف نهايي) هستند. معمولاً اهداف مياني در نگاه الهي و غير الهي يکسان است؛ اما آنچه در نگاه الهي و غير الهي متفاوت است اهداف نهايي مي‌باشند.
دانشمند متالورژي که خداباور نيست يا خداباور است اما نسبت به اهداف الهي بي‌توجه است، ممکن است هدف نهايي او از تلاش‌هاي علمي، خدمت به بشر فقط در ازاي دريافت هزينه يا حتي به دليل ارضاي حس نوع‌دوستي، کسب ثروت و شهرت، آسايش، توسعه، برتري علمي به هر قيمتي و رسيدن به اطلاعات جديدتر براي دستيابي به فناوري‌هاي نوين (ارزش ابزاري علم) باشد که همه اين امور بدون در نظر گرفتن رضاي خداوند و سعادت اخروي است.
اما اهداف دانشمند خداباوري که مقيد به اهداف الهي است شناخت عظمت خداوند و نظم عالمانه و حکيمانه آفرينش، خدمت به بشر، امرارمعاش، رسيدن به علم و آگاهي بيشتر و در صورت امکان دستيابي به فناوري‌هاي نوين، انجام واجب کفايي (رفع نياز جامعه اسلامي) و برتري علمي است که همه اين امور با در نظر گرفتن رضاي خدا و سعادت اخروي است.
لازم به ذکر است تفکر غير الهي، تفکري مادي و محدود به امور دنيوي است و حداقل دو ويژگي دارد:
امکان تأمين نيازهاي دنيوي
يعني ممکن است موجب تأمين نيازهاي دنيوي گردد و حتي براي زندگي دنيوي، اهداف خوبي تلقّي شود.
ناقص بودن و جامع نبودن
به اين معنا که نسبت به مسائل معنوي و اخروي بي‌تفاوت يا غيرمفيد است[1]. به عبارتي فقط بخشي از حقيقت را مدنظر قرار مي‌دهد.
بنابراين مي‌توان گفت در نگاه غير الهي هدف متخصصين اين علم معمولاً کسب درآمد يا شهرت است و در بهترين حالت خدمت به همنوع و يا هر دو است. امّا رضايت خداوند و پاداش اخروي مدنظر ايشان نيست؛ چون خدا و آخرت را قبول ندارند يا اگر قبول دارند در قصد و هدف خود دخالت نمي‌دهند. در صورت اول که هدف کسب درآمد و شهرت است، هدفشان مادّي و در صورت دوّم که هدف خدمت به همنوع است، هدف ايشان انساني است اما الهي نيست. توجه داشته باشيم ممکن است «انسانيت، منهاي رضاي خدا و منهاي توجه به آخرت»، در حرف يا عمل مورد قبول افراد خداناباور قرار گيرد اما با نگاه توحيدي سازگار نيست. اگر کسي خداباور است چرا بايد انسانيت را منهاي خدا و آخرت مدنظر قرار دهد؟ بدون شک چنين کسي انسانيت و اخلاق را هديه الهي و در راستاي رضاي خدا مي‌داند.
کسي که تفکر غير الهي دارد ميل به دانستن دارد (مانند همه انسان‌ها) و ممکن است هدفش از فراگرفتن علم، افزايش اطلاعات و کسب معلومات باشد اما چنين شخصي خواص مواد را به‌عنوان آيت الهي و نشانه علم و حکمت خداوند مطالعه نمي‌کند. ازاين‌رو صدها و هزاران شگفتي و پيچيدگي که حاکي از نظم هدفمند و قدرت بي‌نهايت آفريدگار است، مي‌بيند اما از مخلوق پي به خالق نمي‌برد. حتي ممکن است منکر خدا نباشد اما هدفش از علم، شناخت خدا و کسب معرفت و فروتني در مقابل او نيست.
[1]. حتي ممکن است اين اهداف براي بعد معنوي و اخروي مضر هم باشد.