کاربرد علم کشاورزي براي مقاصد الهي و غيرالهي
1401/10/21 17:01فصل قبل
همان‌گونه که باور الهي بر افکار و رفتار انسان اثر مي‌گذارد، تفکر غيرالهي نيز بر افکار و رفتار انسان و بر برداشت‌ها، نظريات و اقدامات علمي دانشمند اثر مي‌گذارد. از اين جهت است که کاربرد علم مي‌تواند الهي يا غيرالهي باشد.
منظور از کاربرد علم، «به کار گرفتن علم توسط متخصص آن علم براي توليد محصول»، يا «محصول توليد شده» و يا «استفاده از محصول، توسط کاربر و مصرف کننده» است؛ بنابراين کاربرد علم را از جهت الهي بودن و نبودن مي‌توان به دو دسته تقسيم کرد:
الف) محصولاتي که کاربرد مشترک الهي و غيرالهي دارند. اين دسته اکثريت قريب به اتفاق موارد را در بر مي‌گيرد. [1]
ب) محصولاتي که فقط کاربرد غيرالهي دارند، مانند: کاشت گياه براي ساخت مواد مخدر يا مشروبات الکلي.
لازم به ذکر است از آن جا که علم، موهبت الهي به بشر است و ماهيت آن الهي است، معمولاً آن چه از علم صادر مي‌شود به خودي خود مطلوب بوده و با نگاه الهي سازگار است اما نوع استفاده ي آن و قصد استفاده کننده مي‌تواند کاربرد آن را غير الهي نمايد. به عنوان نمونه کاشت انگور به قصد توليد مواد غذايي و دارويي، کاربرد الهي محسوب مي‌شود. در مقابل توليد همين محصول به قصد ساخت شراب کاربرد غيرالهي به شمار مي‌آيد. ناگفته نماند اگر براي دانشمندي نوع استفاده از محصولي که توليد مي‌کند مهم نباشد و فقط به توليد و فروش آن فکر کند، اين نگاه غيرالهي محسوب مي‌شود.
[1]. اين تقسيم بندي از ديدگاه فقهي است ( اين تقسيم بندي را برخي از فقها مانند آيه الله بهجت در زمينه ي وسايل موسيقي انجام داده‌اند) و مي‌توان آن را به گونه‌اي ديگر نيز ارائه داد و به سه دسته تقسيم کرد. اول: وسايل مشترک، که هم کاربرد حلال دارد و هم کاربرد حرام 2- وسايل مختص به حرام که فقط کاربرد حرام دارد 3- وسايل مختص حلال که فقط کاربرد حلال دارد. اما چون محصولاتي که فقط کاربرد حلال داشته باشند، بسيار اندک است، از آن صرف نظر شد.