2-2- خداوند فاعل حقيقي
1401/09/23 15:44فصل قبل
«از نظر اديان آسماني و کساني که به وجود خداي متعال معتقدند، خدا اولين کسي است که نسبت به کلّ عالَم هستي و از جمله همه انسان‌ها داراي چنين فاعليتي است. اولاً اوست که ايجادکنندة هستي است و عالَم را از «نيستي» به «هستي» آورده است و اين امر بالاترين نوع فاعليت است. در ميان فاعل‌هاي عادي، موجودي نداريم که هستي‌بخش باشد و شيئي را از نيستي به هستي تبديل نمايد. به اصطلاح فلاسفه همه فاعل‌ها «فاعل‌هاي اِعدادي» هستند. فاعل ايجادي يا «الفاعلُ الّذي مِنه الوجود» تنها دربارة باري‌تعالي صادق است. پس بالاترين ملاک حق که هستي‌بخشي و آفريننده بودن است، در خداوند موجود است. ثانياً در ساية تدبير و ارادة اوست که موجودات رشد و کمال پيدا مي‌کنند. ثالثاً اوست که نگه‌دارندة کل جهان هستي و انسان است.
Pإِنَّ اللّهَ يمْسِک السَّمَاوَاتِ وَ الاَرْضَ أَنْ تَزُولاَ و لَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَکهُمَا مِن أَحَد مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلِيماً غَفُورًاO (فاطر، 41)
خداوند آسمان‌ها و زمين را نگاه مي‌دارد تا [مبادا] از نظام خود منحرف شوند و هرگاه منحرف گردند، کسي جز او نمي‌تواند آن‌ها را نگاه دارد. همانا او بردبار و آمرزنده است.
تنها کسي که عالم هستي را حفظ مي‌کند و نگه مي‌دارد و مانع زوال و نابودي آن مي‌گردد، خداي متعال است. هيچ موجودي جز او آفريننده و ايجادکننده نيست و هيچ موجودي که در عرض او موجب رشد و کمال موجودات گردد، وجود ندارد. همچنين هيچ موجودي در کنار او نگه‌دارندة عالم نيست. بنابراين حق اصيل و اساسي از آن اوست؛ چون او موجب ايجاد، رشد و نگهداري عالم مي‌گردد» (مصباح يزدي، 1389).