3-4- نام درس: مديريت حيات‌وحش
1401/09/26 12:32فصل قبل
3-4- نام درس: مديريت حيات‌وحش[1]
سرفصل درس:
تعاريف و تاريخچه مديريت حيات‌وحش
مثال‌هايي از بهره‌برداري‌هاي بي‌رويه انسان از حيات‌وحش
معرفي برخي از موفقيت‌هاي مديريت حيات‌وحش
ارزش‌هاي حيات‌وحش از ديدگاه انسان
کاربرد مطالعه رفتار در مديريت حيات‌وحش
برخي از اصول بوم‌شناختي و کاربرد آن‌ها در مديريت حيات‌وحش
مديريت مؤلفه‌هاي اصلي زيستگاه (غذا، آب، پناه و خاک) *
مديريت حيات‌وحش در زيستگاه‌هاي مختلف (جنگل، مرتع، اکوسيستم‌هاي آبي، مزارع، مناطق شهري)
اصول برداشت از جمعيت‌هاي حيات‌وحش
روش علمي در پژوهش‌هاي حيات‌وحش
طرح‌ريزي پژوهش‌هاي تحقيقاتي حيات‌وحش
اصول نمونه‌گيري در بررسي‌هاي بوم‌شناختي
زنده گيري و نشانه‌گذاري حيوانات وحشي
نگهداري نمونه‌هاي زيستي
معيارهاي تعيين سن و جنس در حيات‌وحش
برآورد فراواني جمعيت‌هاي حيات‌وحش
استفاده از زيستگاه توسط حيات‌وحش و ارزيابي زيستگاه
تعيين عادات غذايي حيات‌وحش
کنترل جمعيت‌هاي حيات‌وحش
3-4-1- سرفصل: مديريت مؤلفه‌هاي اصلي زيستگاه( غذا، آب، پناه و خاک)
3-4-1- 1- مطلب علمي: پناه گرمايي و سرمايي
يکي از مباحث مهم در بوم‌شناسي مهره‌داران، پناه گرمايي و سرمايي است که جزء نيازهاي زيست‌گاهي گونه به شمار مي‌آيد و براي بقاي گونه داراي اهميت است. در قرآن کريم به نعمت سايه و پناهگاه‌هاي طبيعي براي در امان بودن از گرما و سرما اشاره شده است:
Pوَاللَّـهُ جَعَلَ لَکم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَالًا وَجَعَلَ لَکم مِّنَ الْجِبَالِ أَکنَانًا وَجَعَلَ لَکمْ سَرَ‌ابِيلَ تَقِيکمُ الْحَرَّ وَسَرَ‌ابِيلَ تَقِيکم بَأْسَکمْ کذَلِک يتِمُّ نِعْمَتَه عَلَيکمْ لَعَلَّکمْ تُسْلِمُونَO (نحل: 81)
و خدا براي آسايش شما از گرما سايه‌بان‌ها از درختان و سقف و ديوار و کوه‌ها مهيا ساخت و از غارهاي کوه پوشش و اتاق‌ها برايتان قرارداد تا از سرما و گرما پناه بگيريد و نيز لباس که شما را از گرماي آفتاب و سرماي زمستان بپوشاند، آفريد و نيز براي آنکه در جنگ محفوظ بمانيد لباس آهن مقرر گردانيد. چنين نعمت‌هاي خود را بر شما کامل کرد تا مگر مطيع و تسليم امر او باشيد.»
علامه طباطبايي در ذيل اين آيه به نعمت الهي سايه براي انسان‌ها و جانوران اشاره مي‌کند:
«خود ظلال (سايه‌ها) امري عدمي است و قابل خلق نيست، مگر به تبع غير خودش و در عين اينکه خودش عدمي است، همين وجود تبعي‌اش خود يکي از نعمت‌هاي بزرگي است که خداي تعالي بر انسان و ساير حيوانات و حتي نباتات انعام کرده، به طوري که نعمت بودن آن و استفاده انسان و حيوان و نبات از آن کمتر از استفاده‌اش از نور نيست. زيرا اگر سايه نبود، يعني ساية شب، ساية درختان و ساية نبات‌ها و دائم نور و روشني بود، يک جاندار روي زمين زنده نبود» (موسوي، ج12).
[1]. سرفصل مصوّب وزارت علوم، تحقيقات و فناوري