3-6- ابوعلي سينا
1401/10/25 11:21فصل قبل
ابوعلي سينا معروف به شيخ الرئيس، فيلسوف، طبيب، شاعر، رياضي دان و منجم‌ايراني و مشهورترين دانشمند اسلامي و از بزرگترين دانشمنداني است که تاکنون در عالم بوده‌اند. او در سال 370 هـ ق، در شهري از توابع بخارا متولد شد. در بخارا که آن زمان، پايتخت سامانيان بود، منطق، طب و رياضيات را ياد گرفت. به دليل استعداد زياد و هوش سرشارش، توانست خيلي زود در موضوع‌هاي مختلف، شهرت علمي پيدا کند. در سن 17 سالگي، نوح ابن منصور ساماني را معالجه کرد و‌اين امر باعث شد که مشهور شود و از همين رو به کتابخانه سلطنتي راه پيدا کرد. ابن سينا گرچه فيلسوفي بزرگ بود ولي از طرفي پزشکي پر مشغله و نفوذ کامل سياسي داشت و به عنوان يک وزير، به شاهزادگان حامي خود، خدمت مي‌کرد. وي در سال 428 هـ ق، در سن 58 سالگي در همدان دارفاني را وداع کرد.
از آثار ارزشمند ابوعلي سينا کتاب معيارالعقول مي‌باشد که به زبان فارسي تأليف شده است.اين کتاب در زمينه فن جرثقال که علماي قديم اسلامي آن را صناعت يا علم حيل مي‌گفتند و امروزه به علم مکانيک معروف است تاليف شده است. اصطلاح قدما در علم صناعت حيل اختصاص به جراثقال ندارد بلکه کل اعمال و حيله‌ها و تدابير رياضي و طبيعي که در نظر عوام عجيب و ممتنع و با موازين علمي مطابق و ممکن باشد آن را حيل مي‌گفتند و جراثقال يکي از فنون حيل رياضي است. در‌اين کتاب ابن سينا ابزار پيشرفته و ساده(ترکيبي و غير ترکيبي) جرثقيل را از هم جدا کرده و ابزار ساده را در بخش هاي دوم تا چهارم شرح داده، آنگاه باب پنجم را در خصوص ترکيب ابزار آورده است.
شكل 3-2: شكلي از كتاب معيار العقول كه وسيله‌اي مركب از اجزاي مختلف مكانيكي براي بلند كردن اجسام سنگين را نشان مي‌دهد.