3-11- ابن ارنبغا الزردکاش
1401/10/25 11:39فصل قبل
3-11- ابن ارنبغا الزردکاش[1]
ابن ارنبغا الزردکاش از فرماندهان عصر مماليک ترک شام يا مصر، تأليف خود الانيق في المناجنيق را که به شناخت و معرفي انواع منجنيق‌ها اختصاص دارد به سلطان برقوق از مماليک شام تقديم داشته است. از محسنات و ويژگي‌هاي‌اين تأليف، طرح‌ها و تصاويري است که از انواع منجنيق‌ها اعم از‌ايراني، عربي، رومي، ترکي، مغولي و... ارايه کرده است.اين اشکال و تصاوير شامل ابزارهاي قياس مسافات، هيأت و اجزاي منجنيق و نيز انواع آن، نحوه‌ي ساخت، ترکيب و نصب تيرهاي آن، ساخت قوس‌الزيار، سلم‌الحصار، انواع نردبان‌هاي حصار، نحوه‌ي استقرار آن در کنار ديوارها، زحافه يا دبابه هستند که علاوه بر تشريح همه‌ي آنها با تصاوير و طرح‌هايي بر آگاهي خوانندگان مي‌افزايد در بخش دوم کتاب، مولف در چند صفحه به شرح و توصيف گلوله‌هاي منجنيق وپرتابه‌هاي نفتي و آتشين، همراه با اشکال مختلف انواع گلوله‌ها، که داخل آن مواد جاسازي شده است و نيز نحوه‌ي ترکيب و ساخت و پرتاب آنها ارايه مي‌دهد. نحوه‌ي ارايه‌ي مطالب تخصصي پيرامون‌اين تجهيزات و طرح‌ها و رسومات دقيق، بيانگر آن است که‌اين فرمانده نظامي‌خود از سازندگان منجنيق بوده و در‌اين امر بسيار تخصص داشته است.
[1]. نقش ادوات پرتابي در جنگ‌هاي قلعه‌اي در سرزمين‌هاي اسلامي پيش از ابداع توپ، دو فصلنامه تاريخ و تمدن اسلامي، دوره 9، ش 2، صص 61-89.