شناخت و کاربرد قوانين حاکم بر تعادل، حرکت ، تغيير شکل و انتقال انرژي در جامدات و سيالات و استفاده از آن جهت طراحي و ساخت ماشين‌ها، ابزارها و سازه‌ها براي رفع نياز بشر.

در يک نگاه عميق‌تر، شناخت قوانين مذکور و ساخت موارد مزبور مي‌تواند با «اهداف» مختلف صورت گيرد و «کاربري‌هاي» متفاوتي نيز داشته باشد.‌اين اهداف و کاربردها مي‌تواند الهي يا غيرالهي باشد که متأثر از جهان‌بيني مهندس و متخصص‌اين علم است.

تاثير نگرش‌ها و باورها بر نظريات علمي:

هر رفتاري که از انسان سر مي‌زند ناشي از باور و جهان بيني او است.‌اين قاعده عام است و شامل تمام رفتارهاي انسان مي‌شود چون هيچ فردي عملي را بدون انگيزه انجام نمي‌دهد و انگيزه‌ها نتيجه نگرش‌ها و باورها هستند. يک دانشجو اگر به دانشگاه مي‌رود به دليل آن است که باور دارد تحصيل علم يک ارزش است يا گرفتن مدرک براي او مفيد است، اگر شخصي مال خود را در راه خدا خرج مي‌کند، ناشي از‌اين باور است که آن چه انسان در‌اين دنيا انفاق مي‌کند در همين دنيا يا  دنياي ديگر جبران مي‌شود يا اگر شخصي سرقت مي‌کند‌اين عمل او مثلا ناشي از‌اين تفکر است ديگران زياد دارند و ما بايد حق خود را از آن‌ها بگيريم.

در فعاليت‌هاي علمي هم چنين است اگر دانشمندي علم را براي کسب ثروت و مال‌اندوزي بخواهد به سراغ فعاليت‌هايي مي‌رود که سود آور باشد هر چند براي جامعه  انساني مضر باشد و اگر علم را براي خدمت به بشر بخواهد به سراغ فعاليت‌هايي مي‌رود که مشکلي را از بشريت برطرف نمايد هر چند براي او سود کمي داشته باشد . همچنين اگر مدرّسي جهان را فقط ماده بداند و بس هنگامي که تدريس مي‌نمايد به نقش خدا  توجه نمي‌دهد و به عکس اگر مدرّسي معتقد باشد جهان خالقي دارد، هنگامي که تدريس مي‌کند به نقش خداوند توجه مي‌دهد. 

اگر نگاه عالم يک علم، غير الهي و مادي گرايانه باشد ؛ به گونه‌اي که انسان را حيواني مانند ساير حيوانات و محصول تصادف و تکامل (بدون نقش خداوند) بداند و زندگي را منحصر در زندگاني دنيايي بداند که از آن هر چه بيشتر لذت ببرد سود برده و اگر لذت نبرد از دستش رفته است؛ علم خود را در مسيري به کار مي‌گيرد که بتواند‌اين چند روزه‌ي دنيا را بهتر سپري کند به همين دليل آنچه توليد مي‌کند در راستاي بندگي بهتر نيست (چون بندگي را قبول ندارد) و نيز با فطرت هماهنگي ندارد چون براي انساني که از نسل ميمون (يا شبيه آن) به وجود آمده است، فطرت قائل نيست؛ لذا اقدامات او فقط در راستاي بُعد مادي است.

علامه طباطبائي (ره) نيز به‌اين واقعيت (يعني تأثير جهان بيني بر تمام اعمال و افکار انسان) تصريح کرده و مي‌فرمايند: «انسان در زندگي محدودي که دارد ... چاره‌اي ندارد از‌اين که در آنچه مي‌خواهد و آنچه نمي‌خواهد تابع سنتي باشد و حرکات و سکنات و بالأخره تمام تلاش خود را بر طبق آن سنت تنظيم نمايد. ...‌اين سنت ... بستگي به جهان بيني انسان دارد».[1]

اهداف علم مهندسي مکانيک از ديدگاه الهي و غير الهي:

 هدف در مهندسي مکانيک اجراي پروژه‌هاي صنعتي شامل تحقيق و مطالعات اوليه، طراحي مقدماتي، محاسبات طراحي با جزئيات و تهيه نقشه‌ها و مدارک فني، تدوين فناوري ساخت و روش توليد، مديريت و اجرا و تعمير و نگهداري همراه با آگاهي علمي و فني در کليه حوزه‌هاي مرتبط با مهندسي مکانيک مي‌باشد. بايد توجه داشت که‌اين اهداف به عنوان اهداف نهايي براي مهندسي مکانيک متصور نمي‌باشد و به نوعي مي‌توان آنها را اهداف مياني ناميد.‌اين اهداف مياني خود تابع اهداف بالاتري مي‌باشند که همان اهداف نهايي هستند. در واقع اهداف نهايي باعث تمايز نگاه الهي و غيرالهي در‌اين علم مي‌شوند.

ممکن است براي برخي از خوانندگان‌اين سوال مطرح شود که ممکن است افرادي خداباور باشند اما رفتاري غيرالهي داشته باشند يا به عکس غير مسلمان و غير موحد باشند اما گاهي رفتار خوب و پسنديده هرچند بدون نيت الهي داشته باشند. در پاسخ توجه به‌اين نکته لازم است که در‌اين بحث افراد مد نظر نمي‌باشند بلکه نوع تفکر اهميت دارد. تفکر از دو حال خارج نيست يا الهي است يا غيرالهي و ممکن نيست از تفکر الهي هدف غيرالهي برآيد و از تفکر غيرالهي، هدف الهي برآيد.

از طرفي ديگر تفکر غير الهي، تفکري مادي و محدود به امور دنيوي است.‌اين مساله دو نتيجه به دنبال دارد. يکي آنکه اهداف غيرالهي ممکن است تامين کننده نيازهاي دنيوي باشد و براي زندگي دنيوي، اهداف خوبي تلقي شود دوم آنکه نسبت به مسائل معنوي و اخروي بي تفاوت و  غير مفيد است  و درنتيجه جامع نمي‌باشد.

هدف نهايي در نگاه غيرالهي مي‌تواند شامل موارد زير باشد:

ارايه خدمات در ازاي دريافت هزينه يا براي ارضاي حس نوع دوستي

کسب ثروت، شهرت و قدرت

آسايش

توسعه

برتري علمي

ارتقاي دانش براي دستيابي به فناوري‌هاي نوين (ارزش ابزاري علم)

همه‌اين امور بدون در نظر گرفتن رضاي خدا و سعادت اخروي است

درحالي‌که هدف نهايي در نگاه الهي مي‌تواند شامل موارد زير گردد:

شناخت عظمت و نظم عالمانه و حکيمانه خداوند

خدمت به بشر (گره‌گشايي از کار خلق و رفع نيازهاي مردم براي زندگي راحت تر)

امرار معاش

رسيدن به علم و آگاهي بيشتر و در صورت امکان دستيابي به فناوري‌هاي نوين (ارزش ذاتي علم)

برتري علمي جامعه

همه‌اين امور با در نظر گرفتن رضاي خدا و سعادت اخروي است

بنابراين در نگاه الهي خدمت به بندگان خداوند از کسب درآمد و ارتزاق مهم تر است اگر چه با هدف جانبي امر ارتزاق و معيشت منافات ندارد. اما نکته مهمتر آن که در نگاه الهي، خدمت به انسان‌ها صرفا براي ارضاي حس نوع دوستي يا از باب انسان دوستي صرف نيست بلکه علاوه بر‌اين‌ها براي رضايت خداوند و پاداش اخروي است و‌اين نکته تفاوت اصلي در نگاه الهي و غيرالهي است.

[1]. ترجمه تفسير الميزان، ج19، ص454.