کتاب
جهتگیری الهی - فرهنگی در تدریس رشته روانشناسی
فهرست
تاریخچه
3-رفتار
1401/07/20 14:16فصل قبل
3-رفتار[1]
سابقا گفته میشد رفتار یعنی آن عملی که قابل مشاهده، آشکار و بیرونی است. یعنی تمام افعالی که ما با اعضای بیرونیِ بدن (جَوارِح) انجام میدهیم. اما بعدا این تعریف توسعه داده شد به گونه ای که گفتند رفتار یعنی افعال بدنی و ذهنی (رفتار ذهنی مانند محاسبات ذهنی). [2] به نظر می رسد در نگاه الهی باید به جای رفتار ذهنی از واژه رفتار قلبی استفاده کرد و معنای آن را نیز مقداری توسعه داد. توضیح آنکه در ادبیات دینی عمل را به دو دسته تقسیم میکنند: عمل قلبی و بدنی. اعمال بدنی اعمالی است که انسان با اعضا و جوارح خود انجام میدهد که به آن اعمال جوارحی گفته میشود، اما عمل قلبی عملی است که انسان با قلب و قوای درونی خود انجام میدهد که به آن اعمال «جوانحی» گفته میشود، مانند: محبت، نفرت، اطمینان، اراده، رضایت، پذیرش حقیقت (ایمان) و.....
البته عمل قلبی وقتی مسئولیت آور است که خود آن عمل یا منشأ آن یا استمرار آن اختیاری و آگاهانه باشد.
نا گفته نماند برخی از اموری که جزء اعمال قلبی شمرده میشود (مانند نفرت و رضایت)، در روانشناسی رایج جزء هیجانات محسوب میشود.
[1]. behaviour
[2]. رفتارگراها تفکر را نیز یک رفتار میدانند؛ یک عمل ذهنی (mental act).