ویکی الهی

4- هیجان

1401/07/20 14:17

فصل قبل

4- هیجان<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>

هیجان<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a> یعنی احساسات درونی که همراه با واکنش های فیزیولوژی و ذهنی نمودار می‌شود. هیجانات اصلی عبارتند از : ترس، خشم، لذت و غم<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a>. شاید مفهوم هر کدام از این هیجانات در نگاه الهی و غیر الهی یکسان باشد اما از چند جهت متفاوت است یکی ماهیت ارزش یا ضد ارزش بودن آن ها و دیگری امری که این هیجانات به آن تعلق می‌گیرد.

بعنوان مثال خشم والدین نسبت به نافرمانی فرزندشان دو گونه است، یک بار به دلیل ناراحتی از رفتار غلط اوست و یکبار به علت این است که والدین برای خود شخصیت قائل هستند و احساس می‌کند نافرمانی فرزند موجب اهانت به آن ها شده و غرورشان لگد مال شده. در صورت اول این خشم یک خشم مثبت و ناشی از حس مسولیت است و در صورت دوم، این خشم، خشم منفی و ناشی از خودبرتربینی است. همچنین خشمی که انسان برای مخالفت با خواسته های نابجای خود دچار می‌شود، ضد ارزش و خشمی که انسان به دلیل نافرمانی دیگران نسبت به دستورات الهی پیدا می‌کند، ارزشمند و مقدس است<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a>.

<hr />
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a>. emotion

<a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a>. ر.ک،روانشناسی عمومی،ص 201

<a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a>. انگیزش و هیجان،ص 446

<a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a>. نوشته اند: پیامبر a هیچ گاه برای امور دنیوی خشم نمی گرفتند اما وقتی برای خدا خشم می کردند کسی را نمی شناختند.( معراج السعاده ، ملا احمد نراقي، ص 226) . خشمش هرگز براي دنيا و ناملايمات آن نبود؛ زماني كه حرمتي الهي دريده مي شد و يا حدي از حدود الهي پايمال مي شد از شدت خشم كسي او را نمي شناخت و از پا نمي نشست تا آن كه حق را ياري كند . طبرسي، مكارم الاخلاق، ص13.) این داستان معروف را شنیده ایم که در جنگ خندق وقتی عمر بن عبد ود به صورت حضرت علی g آب دهان انداخت، ایشان از روی سینه او بلند شدند، قدم زدند و بعد او را به هلاکت رساندند. وقتی علت این عمل را پرسیدند: فرمودند: خواستم خششم فرو نشیند تا بخاطر خودم او را نکشم (مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب ، بیروت، دار الأضواء، ج2، ص115).

4- هیجان[1]

هیجان[2] یعنی احساسات درونی که همراه با واکنش های فیزیولوژی و ذهنی نمودار می‌شود. هیجانات اصلی عبارتند از : ترس، خشم، لذت و غم[3]. شاید مفهوم هر کدام از این هیجانات در نگاه الهی و غیر الهی یکسان باشد اما از چند جهت متفاوت است یکی ماهیت ارزش یا ضد ارزش بودن آن ها و دیگری امری که این هیجانات به آن تعلق می‌گیرد.

بعنوان مثال خشم والدین نسبت به نافرمانی فرزندشان دو گونه است، یک بار به دلیل ناراحتی از رفتار غلط اوست و یکبار به علت این است که والدین برای خود شخصیت قائل هستند و احساس می‌کند نافرمانی فرزند موجب اهانت به آن ها شده و غرورشان لگد مال شده. در صورت اول این خشم یک خشم مثبت و ناشی از حس مسولیت است و در صورت دوم، این خشم، خشم منفی و ناشی از خودبرتربینی است. همچنین خشمی که انسان برای مخالفت با خواسته های نابجای خود دچار می‌شود، ضد ارزش و خشمی که انسان به دلیل نافرمانی دیگران نسبت به دستورات الهی پیدا می‌کند، ارزشمند و مقدس است[4].

[1]. emotion

[2]. ر.ک،روانشناسی عمومی،ص 201

[3]. انگیزش و هیجان،ص 446

[4]. نوشته اند: پیامبر a هیچ گاه برای امور دنیوی خشم نمی گرفتند اما وقتی برای خدا خشم می کردند کسی را نمی شناختند.( معراج السعاده ، ملا احمد نراقي، ص 226) . خشمش هرگز براي دنيا و ناملايمات آن نبود؛ زماني كه حرمتي الهي دريده مي شد و يا حدي از حدود الهي پايمال مي شد از شدت خشم كسي او را نمي شناخت و از پا نمي نشست تا آن كه حق را ياري كند . طبرسي، مكارم الاخلاق، ص13.) این داستان معروف را شنیده ایم که در جنگ خندق وقتی عمر بن عبد ود به صورت حضرت علی g آب دهان انداخت، ایشان از روی سینه او بلند شدند، قدم زدند و بعد او را به هلاکت رساندند. وقتی علت این عمل را پرسیدند: فرمودند: خواستم خششم فرو نشیند تا بخاطر خودم او را نکشم (مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب ، بیروت، دار الأضواء، ج2، ص115).

فصل بعد

ارسال نقد یا نظر

نقدها و نظرات

کتاب

فهرست

تاریخچه

4- هیجان

اشتراک گذاری :