مقدمه
1401/10/25 14:17فصل قبل
«وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ[1]: و گنجينه‌هاي آسمان‌ها و زمين (معادن و...) از آن خداست.»
معدنکاري يک فن هنرمندانه است. معدنکاري هنر به‌کارگيري علوم مختلفي است که نيازهاي انساني را از دل زمين بيرون مي‌کشد. شاعر، معدنکاران را به درخت تشبيه کرده است:
ما درختانيــم زيــرا از زميـن چون درختــان بار و برمي‌آوريم
بر درختان ميوه‌هـاي رنگ‌رنگ ما مــس و فولاد و زر مي‌آوريــم
سرب و روي و خــاک‌هاي صنعتي گوهر و فيروزه، دُر مي‌آوريم[2]
اهميت صنعت معدنکاري در زندگي نوع بشر بر هيچ‌کس پوشيده نيست. وجود يک آيه در قرآن کريم در مورد آهن نيز بر اين اهميت دلالت دارد. در اين سوره خداوند مي‌فرمايد:
«لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللّهَ قَوِىٌّ عَزِيزٌ؛[3] ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آن‌ها کتاب (آسمانى) و ميزان (شناسايي حق از باطل و قوانين عادلانه) نازل کرديم تا مردم قيام به عدالت کنند. و آهن را نازل کرديم که در آن نيرويى شديد و منافعى براى مردم است، تا خداوند بداند چه کسى او و رسولانش را يارى مى‌کند بي‌آنکه او را ببينند. خداوند قوى و شکست‌ناپذير است.»
يک نکته مهم در اين آيه اشاره به هدف اصلى بعثت انبياء است.
در اين آيه كه از پرمحتواترين آيات قرآن است به اين معنى اشاره كرده، و هدف ارسال انبياء و برنامه آن‌ها را دقيقاً بيان مىكند. به‌اين‌ترتيب پيامبران با سه وسيله مجهز بودند: 1-دلايل روشن، 2-كتب آسمانى، و 3- معيار سنجش حق از باطل و خوب از بد. هدف از اعزام اين مردان بزرگ با اين تجهيزات كامل همان اجراى "قسط و عدل" است و اين يكى از اهداف متعدد ارسال پيامبران است.
ازآنجاکه در يك جامعه انسانى هرقدر سطح اخلاق و اعتقاد و تقوا بالا باشد باز افرادى پيدا مىشوند كه سر به طغيان و گردنكشى برمىدارند و مانع اجراى قسط و عدل خواهند بود، برخورد با اين افراد و سرکوب آنان از ضروريات است. لذا خداوند عالم در ادامه آيه مىفرمايد:«و آهن را نازل كرديم كه در آن نيروى شديد و منافعى براى مردم است»! آرى! تجهيزات سه‌گانه انبياء الهى براى اجراى عدالت وقتى مىتواند به هدف نهائى برسد كه از ضمانت اجرائى آهن و «بأس شديد» آن برخوردار باشد. آنچه از اين آيه مي‌توان استنباط کرد اين است که صنايع و حرف مختلف مي‌توانند در راستاي تحقق اهداف بعثت قرار گيرند ازجمله صنعت معدنکاري علاوه بر فوايد و کارکردهاي مختلفي که دارد مي‌تواند يکي از پشتوانه‌هاي تحقق رسالت پيامبران باشد. به اين دليل که آهن از سنگ معدني به دست مي‌آيد که توسط معدنکار استخراج مي‌شود. لذا اگر معدنکاري در مسير الهي باشد مي‌تواند پشتوانه انجام رسالت پيامبران قرار گيرد.
اين مهم (قرار گرفتن معدنکاري در مسير اهداف پيامبران) زماني اتفاق مي‌افتد که معدنکاران و آموزگاران دانش و فن معدنکاري، خود معتقد و عامل به اهداف پيامبران باشند. معدنکار بايد بداند که خالق معدن خداست. او بايد بياموزد که ذخاير معدني بايد در راستاي اهداف پيامبر آن‌که همانا تکامل انسان است استخراج شود. اين، وقتي تحقق مي‌يابد که آموزگاران بخش معدن ضمن آموزش تخصص‌هاي معدني اين اهداف را مدنظر داشته باشند و در آموزش‌هاي خود آن را به ذهن دانشجويان القاء نمايند.
هدف از نگارش و تدوين اين کتاب بهره‌برداري از علم معدنکاري در راستاي تربيت اسلامي و جهت‌دار کردن دروس دانشگاهي در جهت تعاليم انبيا عظام و ارشادات اولياي الهي است.
در پايان از داوران طرح، دکتر محمد فاتحي، دکتر رضا دهقان، دکتر مهدي پورقاسمي، دکتر امين حسين مرشدي، دکتر مهدي نجفي و مهندس سيد کاظم ميردهقان و همچنين دکتر ابوالقاسم کامکار روحاني که هم در امر داوري و هم ارائه تقريظ نقش بسزايي داشتند تشکر و قدرداني مي‌شود.
نويسندگان
تابستان 1399
[1]. منافقون:7.
[2]. شاعر استاد خداکرم غريبي.
[3]. حديد:25.