نمونه‌هايي از توانمندي‌ها و ظرفيت‌هاي کشور
1401/11/03 12:37فصل قبل
الف) ظرفيت ذخاير معدني
ايران جزء 10کشور نخست جهان و اولين کشور خاورميانه ازنظر داشتن ذخاير معدني است.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس 7 درصد ذخاير معدني جهان در ايران جاي دارد.
کشور داراي 15 هزار محدوده اميدبخش معدني شناسايي شده با 40 ميليارد تن ذخاير قطعي به ارزش بيش از 770 ميليارد دلار است.
8 درصد ذخاير روي و سه درصد ذخاير سرب جهان در ايران جاي گرفته است.
ايران چهارمين توليدکننده سنگ تزئيني در دنيا است.
طبق بررسي‌هاي صورت گرفته تاکنون حدود 6 هزار معدن با 70 نوع ماده معدني در کشور شناسايي شده است.
74 درصد از معادن کشور را مصالح ساختماني و سنگ‌هاي تزييني تشکيل مي‌دهند ضمن اين‌که 20 درصد معادن غيرفلزي و6 درصد مابقي فلزي هستند.
فلز حاصل از ذخاير شناسايي شده مس ايران به بيش از 30 ميليون تن مي‌رسد.
ايران با 340 ميليون تن برداشت سالانه از ذخاير معدني کم‌تر از 4/0 درصد از ذخاير خود را استخراج مي‌کند درحالي‌که استاندارد برداشت از ذخاير معدني در جهان يک درصد از حجم کلي ذخاير در سال است.
کشور به دليل داشتن ذخاير زغال‌سنگ و سنگ‌آهن در جايگاه بالايي در فهرست جهاني قرار دارد و ايران روي کمربند آهن، روي، سرب، کروميت، مس و طلا جاي گرفته است و دست‌کم 100 سال مواد معدني شناخته‌شده براي توليد و استخراج دارد. ذخاير اورانيوم و عناصر نادر خاکي به‌عنوان عناصر راهبردي کشور نيز ظرفيت و قابليت بالايي در جهت فعاليت‌هاي اکتشافي دارد.
کشور ما ازنظر نفت و گاز در رتبه دوم جهان قرار دارد ذخيره نفتي ما 130 ميليارد بشکه نفت که شامل 9% ذخيره نفتي دنيا است و ذخيره گازي ما با حجم 26 تريليون مترمکعب معادل 18% ذخيره گاز دنياست.
ب)ظرفيت نيروي انساني
در حال حاضر دانش معدنکاري از اکتشاف معادن تا فرآوري مواد معدني در کشور عزيزمان ايران بومي‌شده و دانشگاه‌هاي کشور همپاي ديگر دانشگاه‌هاي دنيا قابليت طراحي و اجراي عمليات معدنکاري را دارا هستند.
از طرفي در حال حاضر هزاران کارشناس در حوزه معدن، زمين‌شناسي و متالورژي داريم که مي‌توانند همه مراحل معدنکاري از اکتشاف تا فرآوري و ذوب را انجام دهند.
ج) ظرفيت فن‌آوري
کشور ما سومين کشور دنيا از منظر دانش فني سدسازي است و درزمينهٔ ساخت تونل‌هاي معدني و شهري در جايگاه بالايي قرار دارد.
در کنار همه اين قابليت‌ها، ظرفيت‌هاي ناشناخته زيادي در کشور وجود دارد و تاکنون گزارش کاملي از آن منتشر نشده است. کشور ما بنا به نياز امنيتي دفاعي داراي ده‌ها شهر موشکي در عمق چند صد متري هست که در مهرماه 1394 گزارش از دومين شهر موشکي ايران در عمق 500 متري زمين منتشر شد يک سؤال جدي وجود دارد که چگونه صدها کيلومتر تونل در عمق چند صد متري زمين حفر و مواد آن استخراج شده که از چشم‌هاي نامحرم صدها ماهواره و هزاران جاسوس آشکار و نهان، پنهان مانده است .
در حال حاضر فعاليت ساخت مترو در 6 کلان‌شهر کشور بخش ديگري از توان مهندسي و فني کارشناسان ايراني بخصوص مهندسين زمين‌شناسي، معدن و عمران است که مي‌تواند سرمايه ارزشمندي در حوزه استخراج مواد معدني باشد.
از طرفي بر اساس شواهد در شرکت‌هاي کوچک مستقر در شهرک‌هاي صنعتي قابليت ساخت حداقل 75 درصد ماشين‌آلات معدني کشور به‌صورت بالقوه وجود دارد که لازم است به فعليت درآيد.
د) ظرفيت‌هاي اقتصادي معادن
ظرفيت ايجاد شغل مستقيم و غيرمستقيم در بخش معدن بالاست به صورتي که به ازاي ايجاد هر شغل معدني 8 تا 10 شغل غيرمستقيم در حوزه‌هايي مانند حمل‌ونقل، مسکن و ... به وجود مي‌آيد.
در شرايط حاضر کم‌تر از 100 هزار نفر به‌صورت مستقيم در معادن کشور مشغول به کار هستند و بر اساس اين آمار سهم معادن در اشتغال 21 ميليون نفري در کشور تنها حدود نيم درصد است.
ايجاد فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري، استفاده از تکنولوژي مدرن در اکتشاف، بهره گرفتن از نيروي انساني ماهر، تبديل مواد اوليه به کالاهاي مصرفي و ... تنها بخشي از راهکارهاي موجود براي افزايش سهم معادن در رشد اقتصادي کشور محسوب مي‌شوند.
اين منابع عظيم در بخش معدن بي‌شک يکي از بازوان قدرتمند در اقتصاد ايران اسلامي خواهد بود اما آنچه اکنون شاهدش هستيم، حکايت از انفعال در اين بخش مهم صنعتي دارد.
بر اساس آمار سال 1397 سهم بخش معدن و صنايع معدني در صادرات غيرنفتي کشور 32 درصد است درحالي‌که 16درصد صادرات غيرنفتي کشور به محصولات معدني اختصاص دارد. اگر 30 ميليارد دلار صادرات انجام شده باشد 10 ميليارد دلار آن صنايع معدني بوده که نشان‌دهنده قابليت و ظرفيت اين حوزه از اقتصاد در روند توسعه کشور است.
همچنين معادن کشور به‌جز پتانسيل‌هاي درآمدي و رشد اقتصادي ازنظر اشتغال هم مي‌توانند نقش بسيار مهم و حياتي در کشور بازي کنند. به اعتقاد کارشناسان در شرايطي که آمار نرخ بيکاري در کشور بيش از 15 درصد است معادن کشور در صورت سرمايه‌گذاري و ثبات کاري مي‌توانند بستر بسيار مهمي را براي اشتغال در اين حوزه هم به‌صورت مستقيم و هم غيرمستقيم به وجود بياورند.
در ادامه برخي ضعف‌ها که مي‌تواند باعث وابستگي شود ذکر مي‌شود تا مدرس محترم با بيان آن‌ها، ذهن دانشجويان را متوجه اين نقاط ضعف نموده و تلاش‌هاي علمي و شغلي آن‌ها را در مسير رفع اين نواقص قرار دهد.