مقدمه
1401/11/03 12:54فصل قبل
در هر درسي استاد ناگزير است تعدادي کتاب را به‌عنوان مرجع و منبع معتبر، به دانشجويان خود توصيه و معرفي نمايد. بدون شک اگر استاد، کتابي را معرفي نمايد که مؤلف آن خداباور باشد چه‌بسا در ترويج جهت‌گيري الهي فرهنگي مؤثر است.
اين امر چند دليل دارد يکي آنکه تأليفات افراد خداباور به جهت‌گيري الهي نزديک‌تر است و ديگر آنکه معرفي کتاب يک نويسنده در مجامع علمي و دانشگاهي نوعي اعتباربخشي و شخصيت‌سازي است. اگر يک نويسنده خداباور باشد و ما او را به‌عنوان يک چهره علمي مطرح کنيم هرگاه سخني در راستاي خداباوري و دين‌مداري به زبان آورد تأثير بسيار مثبتي بر روي جامعه يا حداقل دانشجويان آن رشته دارد،
پيشنهاد مي‌شود مدرسين محترم براي معرفي منابع موردنظر نکات زير را مدنظر قرار دهند.
منبع و کتابي که معرفي مي‌شود بايد ازنظر علمي معتبر باشد و اعتبار آن از کتب مشابه کمتر نباشد.
تأليفات افراد خداباور به دو گونه است، در بعضي از آن آثار خداباوري ديده مي‌شود که اينگونه تأليفات اولويت اول را دارند اما متأسفانه بسيار کمياب هستند. برخي هم اگرچه توسط افراد خداباور نوشته‌شده است اما آثار خداباوري در آن‌ها ديده نمي‌شود که اينگونه تأليفات اولويت دوم را دارند.
اگر در بعضي از گرايش‌هاي رشته معدن کتابي با مؤلف افراد خداباور، وجود نداشته باشد بايد ترجمه‌اي که مترجم، خداباور است معرفي شود (اولويت سوم).
خداباورِ مسلمان بر خداباورِ نامسلمان ترجيح دارد.
درصورتي‌که قرار بر معرفي منابع به زبان انگليسي باشد، مي‌توان منابعي که دانشمندان غير ايراني اما مسلمان، تأليف نموده‌اند معرفي نمود.
دانشمندان مسلمان ايراني، خداباورند، اما براي معرفي کتب شخصيت‌هاي داخلي، دقت بيشتري لازم است تا افراد خداباورِ متدين معرفي شوند.
در ادامه گزيده‌اي از اين آثار در حوزه مهندسي معدن در جداول 1 معرفي مي‌شوند.
جدول 2: مؤلفان خداباور در حوزه زمينشناسي و معدنکاري در عصر حاضر:
|
رديف |
موضوع |
مؤلف |
نام کتاب |
تاريخ و ناشر |
|
1 |
زمينشناسي |
سيد محمود فاطمي‌عقدا، محمدحسين رضوي، فاطمه دهقان‌فاروجي |
زمينشناسي مهندسي براي دانشجويان عمران |
1392 ـ دانشگاه خوارزمي |
|
2 |
حسين م‍ع‍م‍اري‍ان محمود ص‍داق‍ت |
زمينشناسي ف‍ي‍زي‍ک‍ي |
1369ـ دانشگاه پ‍ي‍ام ن‍ور |
|
|
3 |
غ‍لام‍رض‍ا ل‍ش‍ک‍ري‌پ‍ور |
ع‍ک‍س‌ه‍اي ه‍واي‍ي و کاربرد آن‌ها در زمينشناسي |
1382ـ ب‍ام‌دن‍ي‍ا ـ زاهدان |
|
|
4 |
ج‍م‍ش‍ي‍د ش‍ه‍اب‌پ‍ور |
زمينشناسي اقتصادي |
1384-دانشگاه شهيدباهنر |
|
|
5 |
م‍ح‍م‍دح‍س‍ن ک‍ري‍م‌پ‍ور |
ب‍ل‍ورش‍ن‍اس‍ي و کانيشناسي ن‍وري: م‍ي‍ن‍رال‍وگ‍راف‍ي |
1378- نشر مشهد |
|
|
6 |
اکتشاف |
حسن مدني |
اصول پي‌جويي، اکتشاف و ارزيابي ذخاير معدني |
1375- خانه فرهنگ |
|
7 |
علي اصغر حسني پاک |
زمين‌آمار (ژئواستاتيستيک) |
1377 ـ دانشگاه تهران |
|
|
8 |
عبدالحميد انصاري، کيوان خير |
چاه‌پيمايي کاربردي |
1395 ـ دانشگاه تهران |
|
|
9 |
مهيار يوسفي ابوالقاسم کامکار روحاني |
اصول روش‌هاي مدل‌سازي پتانسيل معدني(در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي) |
1389ـ جهاد دانشگاهي ـ واحد صنعتي اميرکبير |
|
|
10 |
احسان خامه‌چي |
مباني مهندسي توليد از چاه‌هاي نفت و گاز |
1394ـ دانشگاه صنعتي شريف |
|
|
11 |
استخراج |
حسن بصير |
روش‌هاي استخراج معادن |
1381ـ دانشگاه صنعتي اصفهان |
|
12 |
ع‍ل‍ي‌اص‍غ‍ر خ‍داي‍اري م‍ه‍دي ي‍اوري ش‍ه‍رض‍ا |
طراحي و ب‍رن‍ام‍ه‌ري‍زي معادن روباز (ترجمه) |
1383 ـ دانشگاه صنايع و معادن ايران |
|
|
13 |
ن‍ص‍رال‍ل‍ه م‍ح‍م‍ودي |
اصول استخراج معادن |
1335 ـ دانشگاه تهران |
|
|
14 |
رح‍م‍ت‌ال‍ل‍ه اس‍ت‍وار |
آت‍ش‌ک‍اري در معادن |
1370 ـ جهاد دانشگاهي دانشگاه صنعتي اميرکبير |
|
|
15 |
م‍ه‍دي ي‍اوري ش‍ه‍رض‍ا |
اصول مهندسي معدن (ترجمه) |
1381 ـ دانشگاه صنايع و معادن ايران |
|
|
16 |
فرآوري |
بهرام رضايي |
تکنولوژي فرآوري مواد معدني |
1377- انتشارات دانشگاه هرمزگان |
|
17 |
منوچهر اوليازاده |
فرآوري و کاربرد کاني‌هاي صنعتي مغناطيسي |
1385- انتشارات جهاد دانشگاهي و دانشگاه صنعتي اميرکبير |
|
|
18 |
صمد بنيسي |
م‍وازن‍ه ج‍رم در سيستمهاي فرآوري مواد |
1380 ـ انتشارات دانشگاه هرمزگان |
|
|
19 |
احمد خدادادي رحمان احمدي |
کاربرد فلوتاسيون در محيط‌زيست: (تصفيه پساب‌هاي صنعتي و بازيابي باطله‌هاي معدني) |
1390ـ فدک ايساتيس |
|
|
20 |
حسين نعمت‌اللهي |
کانه‌آرايي (سه‌جلدي) |
1387-انتشارات دانشگاه تهران |
|
|
21 |
ت‍ال‍ي‍ف ف‍ت‍ح‍ي ح‍ب‍ش‍ي؛ ترجمه ض‍ي‍اءال‍دي‍ن ش‍ف‍ائ‍ي، محمود ع‍ب‍دال‍ل‍ه‍ي |
ه‍ي‍دروم‍ت‍ال‍ورژي: کتاب مرجع درسي |
1378 ـ دانشگاه شاهرود |
|
|
22 |
مکانيک سنگ |
فاروق حسيني |
درآمدي بر مکانيک سنگ (ترجمه) |
1390 ـ انتشارات کتاب دانشگاهي |
|
23 |
احمد فهيمي فر |
اصول مکانيک سنگ در عمليات مهندسي (ترجمه) |
1379- دانشگاه صنعتي اميرکبير |
|
|
24 |
محمد فاتحي مرجي |
مکانيک سنگ براي مهندسين |
1389 ـ نورونار |
|
|
25 |
کوروش شهريار، سجاد رضواني‌‌فر، محسن کريميان |
مباني تحليل ديناميکي محيط‌هاي سنگي و خاکي با استفاده از نرم‌افزار FLAC |
1393- انتشارات جهاد دانشگاهي و دانشگاه صنعتي اميرکبير |
|
|
26 |
عليرضا ياراحمدي‌بافقي، محسن نخعي‌زاده، محسن محبي |
مدل‌سازي سيستمهاي بلوکي به روش آناليز تغيير شکل ناپيوسته DDA (ترجمه) |
1393- دانشگاه يزد |
براي استفاده بيشتر خوانندگان در جدول 2 برخي از آثار دانشمندان مسلمان و خداباور گذشته معرفي‌شده‌اند که نشان مي‌دهد دانشمندان مسلمان سابقه علمي درخشاني در علوم زمين و معدن دارند و اين موضوع مي‌تواند زمينه‌اي براي خودباوري دانشجويان و محققين مسلمان عصر حاضر در اين علم باشد تا به توسعه و گسترش آن کمک کنند.
جدول 2: مؤلفان خداباور در حوزه زمينشناسي و معدنکاري در قرون گذشته
|
رديف |
موضوع |
مؤلف |
نام کتاب |
تاريخ تأليف |
توضيحات |
|
1 |
علم جواهرشناسي |
محمد بن ابراهيم بن ساعد انصاري مشهور به ابن‌اکفاني |
نخب‌الذخائر في احوال الجواهر |
قرن هشتم هجري |
به کوشش انستاس کرملي سال 1939م قاهره |
|
2 |
ابوالقاسم کاشاني، عبدالله |
عرايس الجواهر |
قرن هشتم هجري |
به کوشش منوچهر ستوده و ايرج افشار، تهران، 1358ش |
|
|
3 |
بيروني، ابوريحان |
الجماهر في الجواهر |
قرن پنجم هجري |
به کوشش يوسف هادي، تهران، 1374ش |
|
|
4 |
تيفاشي، احمد |
ازهار الافکار في جواهر الاحجار |
قرن هفتم هجري |
به کوشش محمديوسف حسن و محمود بسيوني خفاجي، قاهره، 1977م |
|
|
5 |
نصيرالدين طوسي |
تنسوخ‌نامة ايلخاني |
قرن هفتم هجري |
به کوشش مدرس رضوي، تهران، 1348ش |
|
|
6 |
محمد بن ابي |
جواهرنامة نظامي |
قرن ششم هجري |
به کوشش ايرج افشار و رسول درياگشت، تهران، 1383ش |
|
|
7 |
علم سنگ‌شناسي و خاک‌شناسي |
جابربن حيان |
الاحجار |
|
|
|
8 |
ابوبکر المطهر جمالي يزدي |
فرخنامه جمالي |
قرن ششم هجري |
دايرة‌المعارفي که در فصل 6 به موضوع سنگ‌هاي قيمتي،فلزات،سنگ‌هاي معدني پرداخته است |
|
|
9 |
شمس‌الدين ابوعبدالله محمد |
نخبة الدهر في عجائب البر و البحر |
قرن هشتم هجري |
درباره مباحث جغرافيايي و تاريخي با دو فصل نسبتاً کامل درباره نجوم و کانيشناسي. |
|
|
10 |
ابن‌سينا |
شفا |
قرن چهارم هجري |
برخي از مباحث کتاب در مورد انواع سنگ‌ها، مواد معدني هست |
|
|
11 |
ابوعبدالله بن احمد بن يوسف |
مفاتيح العلوم |
قرن چهارم هجري |
فصلي از آن در مورد جواهر و سنگ‌هاي مورد استفاده کيمياگران هست |
|
|
12 |
زکرياي رازي |
کتاب الاسرار |
قرن چهارم هجري |
در اين کتاب موجودات عالم به سه‌طبقه جانوري، طبقه رستني، طبقه خاکي تقسيم شده است |
|
|
13 |
آب شناسي |
ابوبکر محمدبن حسين (يا حسن) کرجي |
انباط مياه الخفيه (استخراج آبهاي پنهان زمين) |
قرن پنجم هجري |
در اين کتاب در مورد سدهاي خاکي و روش‌هاي فشرده کردن خاک و همچنين درباره قوانين هيدروليک مطالبي آمده است |
|
14 |
ابوريحان بيروني |
ماللهند |
قرن پنجم هجري |
|
|
|
15 |
ابوريحان بيروني |
آثار الباقيه عن القرون الخاليه |
قرن چهارم هجري |
|
|
|
16 |
معدنکاري |
جابر بن حيان |
المعدن |
|
|
|
17 |
خواجه نصيرالدين طوسي |
تنسوخ نامه ايلخاني |
قرن هفتم هجري |
اين کتاب به زبان فارسي است که به نام هولاکو نوشته شده است و در معرفت الاحجار کريمه و انواع عطريات بوده و مشتمل بر چهار مقاله است |
|
|
18 |
زکريا بن محمد محمود قزويني |
عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات |
قرن هفتم هجري |
موضوع کتاب درباره درياها، جزاير، چشمه‌ها، چاه‌ها و معدن شناسي هست |
|
|
19 |
شهاب الدبن احمد بن يوسف التيفاشي |
الاحجار و جواهر الاحجار |
قرن دهم هجري |
|