4-10-1- مطلب درسی: فواید بهداشتی و پزشکی ختنه

«خَتنه»[1] به بریدن همه یا بخشی از پیش پوست آلت مرد، گفته می‌شود و یکی از کهن‌ترین اعمال جراحی شناخته شده در جهان هست که نزدیک به پانزده هزار سال پیشینه دارد. کاوشگران، انجام شدن این عمل را در اجساد مومیائی شده مصریان باستان به اثبات رسانده‌اند؛ و از سالیان دور در میان گروهی از سیاهان آفریقا و بخشی از بومیان استرالیا و برخی دیگر (بدون وابستگی مذهبی) رایج بوده است؛ همچنان که در کتب مذهبی پیروان ادیان اسلام و یهود اشاره و سفارش‌های فراوانی به این کارشده است.[2]

آنچه با بررسی منابع علمی برداشت می‌شود، این است که با ختنه امکان ایجاد سرطان عضو تناسلی بسیار کم می‌شود. درصد این سرطان در اشخاصی که ختنه نشده‌اند بسیار بالاتر است و در ملتی که ختنه می‌کنند، حقیقتاً بسیار نادر است.[3] در کتاب آسیب‌شناسی رابینز که یکی از اصلی‌ترین مراجع آسیب‌شناسی پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر دنیاست نوشته‌شده:‌

«سرطان آلت تناسلی در مسلمانان بسیار نادر است، زیرا آنان قطع جلدی روی حشفه را قبل از ده سالگی انجام می‌دهند در حالی که در مناطقی که این قطع پوشش (ختنه) صورت نمی‌گیرد، به‌طور نسبی سرطان آلت تناسلی بسیار شایع است».[4]

همچنین پیلونفریت و آلودگی‌های چرکی مجاری ادراری از مثانه و کلیه در ختنه شدگان کمتر است؛ چون قطع پره پوست سبب می‌شود، دفع ترشحات به آسانی صورت گیرد؛ زیرا در زیر آن قسمت از پره پوست که به تنه آلت می‌چسبد، غدد مترشحه فراوانی موجود است که ترشحات شیری‌رنگ و غلیظ (Smegma) را بر روی حشفه پخش می‌کند و همین ترشحات است که می‌توانند واکنش‌های سرطانی ایجاد نماید.[5]

ختنه کردن از نظر اسلام واجب است و اگر این کار انجام نشد بعد از بلوغ بر خود فرزند واجب است این کار را انجام دهد و اگر غیر مسلمانی که ختنه نشده است اسلام آورد، بر او واجب است این کار را انجام دهد.[6] ختنه در صحت برخی عبادات مانند طواف حج یا عمره شرط است و اگر انجام ندهد عبادتش باطل خواهد بود.

شبهه و جواب

شخصی از امام صادق Aپرسید: آیا جایز است که به کارهای خدایی و در خلقت او دست ببریم؟ حضرت فرمود: نه، او گفت: پس چرا ختنه می‌کنید و پوستی را که خدا خلق کرده جدا می‌کنید؟ آیا خدا این پوست را اضافه وبر اساس غیر حکمت آفریده است؟

امام صادق  Aفرمودند: خلقت آن پوست بر اساس حکمت است و ازاله آن بر اساس حکمتی بالاتر است همان طوری که وقتی بچه به دنیا می‌آید، ناف او به مادرش وصل است، این هم مخلوق خداست و خدا این طور قرار داده ولی برای نجات فرزند و مادر، خداوند حکیم دستور داده آن را قطع کنیم. همین طور ناخن‌های انسان را خدا خلق کرده و بلند شدن آن‌ها بر اساس قانون خدا است و خدا می‌توانست از اول ناخن‌ها را طوری بیافریند که همیشه به یک اندازه باشد ولی اکنون چون بزرگ می‌شود به ما دستور داده آن‌ها را کوتاه کنیم و همین طور در مورد موهای بدن. این‌گونه دخالت‌ها در خلقت، منافاتی با حکمت الهی ندارد وبر اساس مصلحتی بالاتر صورت می‌گیرد».[9]

بررسی‌های علمی سال‌های اخیر در زمینه عملکرد پیش‌پوست[10] در بدن نشان دهنده نقش مؤثر آن به‌صورت دریچه‌ای در دوران جنینی جهت بسته نگه داشتن مجرای خروجی پیشاب‌راه جهت جلوگیری از نفوذ مایع آمنیوتیک به داخل مثانه است و همچنین در اوایل تولد دارای نقش ذخیره سلول‌های بنیادی است که با تولد جنین و تغییر شرایط بدن، نقش پره پوست در بدن کم رنگ می‌شود.[11]  بر اساس مطالبی که در بالا ذکر گردید و عوارضی که ممکن است حضور پره پوست ایجاد کند، انجام ختنه و برداشتن پره پوست منطقی به نظر می‌آید.

آنچه به نظر رسید، فواید و حکمت‌های ختنه بود که هر انسان صاحب عقل و بصیرتی که بخواهد خوبی‌های این دین عظیم و اسرار نهفته شریعت آن را دریابد، آن را درک می‌کند.

[1]. Circumcision.

[2]. ختنه نوزادان با پلاستی بل مزایا و عوارض آن، اربابی، ۱۳۹۳.

[3]. Circumcision policy statement: Task Forceon Circumcisien, American Academy of Pediatricd, Pediatrics. 1999 103(3):686-93.

[4]. Pathologic Basis Of Disease Robbins, p208.

[5]. اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، پاک‌نژاد، بی‌تا،  ج 16 ص 149.

[6]. تحریر الوسیله، امام خمینی، ج 3، ص 552.

[7] . «طَهِّروا اَولادَکُم یَومَ السّابِـعِ فَاِنَّهُ اَطیَبُ وَ اَطهَرُ و اَسرَعُ لِنَباتِ اللَّحمِ، وَ اِنَّ الارضَ تَنجُسُ مِن بَولِ الغلَفِ اَربَعینَ صَباحا»(الکافی، کلینی، بی‌تا، ج 6، ص 35).

[8] . «اختِنُوا أَولَادَكُم يَومَ السَّابِعِ، فَإِنَّهُ أَطهَرُ وأَسرَعُ نَباتَاً لِلَّحمِ و أروَحُ لِلقَلب»(وسائل الشیعه، حر عاملی، بی‌تا، ج15، ص 161).

[9]. «فِي سُؤَالِ الزِّنْدِيقِ قَالَ أَخْبِرْنِي هَلْ يُعَابُ شَيْ‏ءٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ قَالَ لَا قَالَ فَإِنَّ اللَّهَ خَلَقَ خَلْقَهُ غُرْلًا «4» فَلِمَ غَيَّرْتُمْ خَلْقَ اللَّهِ وَ جَعَلْتُمْ فِعْلَكُمْ فِي قَطْعِ الْغُلْفَةِ أَصْوَبَ مِمَّا خَلَقَ اللَّه‏...»(همان،  ج15، ص 162).

[10]. Foreskine.

[11]. the association between the lack of male circumcision and the risk for HIV infection: a review. sex transm dis. mosed S,plummer FA, bradley JE, 1994; 21:201_210