کتاب
جهت‌گیری الهی - فرهنگی در تدریس رشته زیست شناسی
فهرست
تاریخچه
نمونه 21: مطلب درسي: لقاح
1401/10/04 15:22فصل قبل
لقاح به معني چسبيدن اسپرم به تخمک، ورود به آن، ادغام پيش‌هسته‌هاي نر و مادّه و سرانجام آغاز فعّاليت‌هاي فيزيولوژيکي جديد جهت شروع تقسيمات سلّولي است.
اين فرآيند به‌شدت اختصاصي و حفاظت‌شده است. در دريا با وجود اين‌که تعداد زيادي اسپرم از گونه‌هاي مختلف به‌صورت هم‌زمان در آب وجود دارد، ولي هر اسپرم فقط مي‌تواند با تخمک گونه‌ي خود در تشکيل سلّول تخم سهيم شود. در جانوراني مانند توتياي دريايي، اسپرم براي رسيدن به هسته‌ي تخمک حداقل بايد از سه لايه‌ي ژله‌اي، زرده‌اي و غشاء پلاسمايي عبور کند.
اسپرم براي عبور از اين لايه‌ها داراي گيرنده‌هاي اختصاصي ويژه است که مختص گونه‌اي است. در پستانداران اسپرم از لايه‌هاي سلّول‌هاي کومولوس، لايه‌ي شفاف و غشاء پلاسمايي عبور مي‌کند. اين عبور نيز اختصاصي و وابسته‌ي گونه‌اي است. اين اصل مانع از اختلاط گونه‌ها (ترکيب اسپرم يک گونه با تخمک گونه ديگر) و نابساماني‌هاي بعدي مي‌شود.
توجّه به فرايند لقاح مي‌تواند توجّه ما را به بعضي نکات جلب نمايد:
سامانه‌هايي با چنين نظم بسيار دقيق، نمي‌توانند به‌صورت خودبه‌خودي شکل گيرند و حتماً داراي خالقي دانا هستند که بعد از آفرينش نيز آنها را رها نمي‌کند و به سرمنزل مقصود هدايت مي‌نمايد.
قرآن از زبان ابراهيم عليه‌السلام خطاب به فرعون مي‌گويد: « قالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى؛[1]» گفت: پروردگار ما کسي است که به هر چيزي آفرينشِ (مخصوص) آن را عطا کرد و سپس آن را هدايت کرد
همچنانکه ساختمان تخمک به‌گونه‌اي طراحي‌شده است که فقط اسپرمِ همان‌گونه مي‌تواند با آن در هم آميزد و لقاح صورت گيرد، جامعه انساني و اسلامي نيز بايد به‌گونه‌اي باشد که از نفوذ افراد بيگانه جلوگيري شود. شايد راز تأکيد فراوان قرآن که مکرّر مي‌گويد: کافران را دوست و سرپرست نگيريد[2]، همين باشد.
نظم باعث انجام دقيق‌تر کارها مي‌شود. پيش‌بيني مشکلات احتمالي و تدارک لايه‌هاي امنيتي مختلف باعث رسيدن به نتيجه‌ي مطلوب مي‌شود. در زندگي شخصي نيز اگر براي انجام امور، پيش‌بيني‌هاي لازم انجام شود و براي مشکلات احتمالي برنامه وجود داشته باشد، احتمال ناکامي کمتر است.
[1]. طه: 50. بايد توجّه داشت که منظور از هدايت در اينجا هدايت تکويني است؛ يعني خداوند ساختمان وجودي موجودات را به گونه‌اي تدبير مي‌کند که آنها بتوانند به هدفي که براي آن خلق شده‌اند. برسند. ناگفته نماند رفتار‌هاي اختياري انسان‌هاي بدکار ارتباطي با اين نوع هدايت ندارد.
[2]. از جمله نساء: 133.