کتاب
جهت‌گیری الهی - فرهنگی در تدریس رشته زیست شناسی
فهرست
تاریخچه
نمونه 22: مطلب درسي: تعيين جنسيت
1401/10/04 15:23فصل قبل
هر انساني از ترکيب دو سلّول جنسي نر و مادّه (اسپرم و تخمک) به وجود مي‌آيد و ازنظر زيستي ثابت‌شده که عامل تعيين جنسيت جنين، وجود کروموزوم Y در اسپرم است و کروموزوم‌هاي تخمک دخالتي در اين امر ندارند. تا قبل از مشخص شدن نقش کروموزوم Y در تعيين جنسيت اين باور وجود داشت که جنسيت جنين به‌وسيله‌ي سلّول‌هاي مادر تعيين مي‌گردد. همچنين عده‌اي ديگر تصوّر مي‌کردند که جنسيت را سلّول‌هاي پدر و مادر به‌صورت مشترک تعيين مي‌نمايند.
دو عدد از 46 کروموزوم انسان به‌عنوان کروموزوم‌هاي جنسي در نظر گرفته مي‌شوند. اين دو کروموزوم براي جنس نر «XY» و براي جنس مادّه «XX» ناميده مي‌شوند. کروموزوم Y حامل صفاتي است که منجر به ايجاد جنس مذکر مي‌شود. در تخمک فقط کروموزوم‌هاي X وجود دارند، ولي در مني، اسپرماتوزوئيدهايي موجود است که حاوي کروموزوم‌هاي X يا Y هستند. به همين دليل جنسيت جنين به کروموزوم‌هاي X يا Y که در اسپرماتوزوئيد موجودند و تخم را بارور مي‌کنند وابسته است.
قرآن نيز در سوره مبارکه‌ي نجم، آفرينش نر و مادّه (و به عبارتي تعيين جنسيت) را به خدا نسبت داده است و منشأ آن را نطفه (نه چيز ديگري) ذکر کرده است. توجّه داشته باشيم که اين آيه شريفه (مانند ساير آيات) هماهنگ با يافته‌هاي علمي است و علي‌رغم آنکه در آن روزگار علم به اين حقايق دست نيافته بود، قرآن آيات خود را بدون هيچ‌گونه مغايرتي با علم مطرح کرده است.
«وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَينِ الذَّکرَ وَالْأُنثَي مِن نُّطْفَةٍ إِذَا تُمْنَي؛[1] و اوست که دو زوج نر و مادّه را آفريد. از نطفه‌اي هنگامي‌که خارج مي‌شود (و در رحم مي‌ريزد).»
آيا واژه زوجين در آيه‌ي فوق شامل گياهان هم مي‌شود؟
پاسخ: تعبير «اذا تمني» يعني هنگامي‌که نطفه خارج مي‌شود (و در رحم ريخته مي‌شود) مي‌تواند اشاره به اين نکته باشد که منظور از «زوجين» در آيه فقط انسان‌ها يا پستانداران و حشرات است چون در مورد گياهان واژه نطفه به کار برده نمي‌شود.
[1]. نجم: 45 و 46.