کتاب
جهت‌گیری الهی - فرهنگی در تدریس رشته زیست شناسی
فهرست
تاریخچه
نمونه 29: مطلب درسي: شبيه‌سازي
1401/10/04 15:24فصل قبل
شبيه‌سازي که به آن «کلونينگ» گفته مي‌شود، از ريشه‌ي «کلون» است که يک واژه يوناني است و معناي لغوي آن «جوانه زدن و تکثير کردن» است. «کلونينگ جانوري» در علم زيست‌شناسي عبارت است از: کشت هسته‌ي سلّول غير جنسي انسان يا حيوان – که داراي کرموزوم کامل است – در سلّول تخمک عاري از هسته، و تحريک رشد و نموّ سلّول حاصل و قراردادن جنين اوليه در رحم طبيعي يا مصنوعي به کمک روش‌هاي ويژه، به منظور تشکيل موجود زنده‌اي که از لحاظ شکل ظاهري مانند صاحب هسته سلّول اوليه باشد.
امروزه مسئله‌ي «کلونينگ» يا شبيه‌سازي انسان به يک بحث جهاني و همگاني تبديل‌شده است. اگرچه هنوز جزئيات اين مسئله براي جهانيان و آينده‌ي آن روشن نيست، درعين‌حال افراد و گروه‌هاي بسياري در سراسر دنيا پيگير تبيين ابعاد گوناگون اين پديده‌ي نوين هستند و در داخل کشور نيز از نظر فقهي با عکس‌العمل‌هاي متفاوت فقها روبه‌رو شده است.
در ميان عالمان شيعه در خصوص شبيه‌سازي انسان چند نظر وجود دارد:
اين عمل به‌خودي‌خود مجاز است، امّا اگر آثار و تبعات منفي مانند پيامدهاي حقوقي يا عاطفي داشته باشد، حکم ديگري پيدا مي‌کند.[1]
موارد خاص و به مقدار محدود مجاز است (جواز در سطح فردي و محدود)
به‌خودي‌خود حرام است (اما در شرايط اضطراري حکم ديگري پيدا مي‌کند)[2]
گفتني است حضرت آيه الله خامنه‌اي در پاسخ به سؤال پژوهشکده رويان فرمودند: «به اين دوستان بگوييد با همّت و پشتکار هدف‌هاي بزرگ اين تحقيقات را دنبال کنند و اين ثروت هنگفت انساني را براي خود و کشور محقّق نمايند. بايد مواظب باشند که ساختن قطعات يدکي انسان به ساختن خود انسان منتهي نشود.»[3]
[1]. حضرات آيات عظام: سيستاني، موسوي اردبيلي، فاضل لنکراني، علامه فضل الله، محمد مؤمن و... در پاسخ به اين پرسش که «آيا شبيه‌سازي و تکثير انسان در آزمايشگاه و از طريق روش‌هاي پيشرفته علمي (کلونينگ) جايز است؟»، فرموده‌اند: «في حدّ ذاته مانعي ندارد». (دفتر تبليغات اسلامي، کاوشي نو در فقه، شبيه‌سازي انسان از ديدگاه فقهاي شيعه، ص 32).
[2]. از قائلان به اين نگرش مي‌توان مرحوم حضرت آيت الله تبريزي را نام برد. همچنين مرحوم علامه محمد مهدي شمس الدين از علماي لبناي نه تنها شبيه‌سازي در انسان، بلکه آن را در حيوانات نيز حرام مي‌داند. دفتر تبليغات اسلامي، کاوشي نو در فقه، شبيه سازي انسان از ديدگاه فقهاي شيعه، ص 32.
[3]. خاطرات رئيس پژوهشکده رويان، 16/06/1389
https://farsi.khamenei.ir/others-memory?id=10064.