کتاب
جهت‌گیری الهی - فرهنگی در تدریس رشته زیست شناسی
فهرست
تاریخچه
زيست‌شناسي پيش از اسلام
1401/10/04 15:43فصل قبل
از بيشتر تمدّن‌هاي بزرگ مشرق‌زمين ازجمله ايران، هند و چين نوشته‌هايي مربوط به جانورشناسي و گياه‌شناسي به‌جاي مانده است که دلالت بر علاقه‌ي انسان به حيوانات و نباتات از ديرباز دارد، البته اين نوشته‌ها بيشتر مطالعه‌ي تاريخچه‌ي پيدايش حيوانات است تا مطالعه‌ي علم جانورشناسي و گياه‌شناسي. در اين اسناد به‌نوعي طبقه‌بندي ابتدايي از حيوانات برمي‌خوريم که بسيار جالب و سودمند است. اين تمدّن‌هاي مشرق‌زمين، حيوانات را يا به سبب فوايدي که براي انسان داشته‌اند يا به دليل انگيزه‌هاي مذهبي مورد پژوهش قرار داده‌اند.
ايرانيان باستان جايگاهي مقدس براي کشاورزي و پرورش حيوانات قائل بودند، چنان‌که در بخشهاي مختلف اوستا، کتاب مقدس زرتشتيان و متون فارسي ميانه، اشارات مختصري به حيوانات، توصيف و طبقه‌بندي آن‌ها ديده مي‌شود. به عنوان مثال در فصل نهم کتاب بُندهِش از متون ديني زرتشتيان آمده است:
«مني گاو به ماه پايه بالا برده شد، آنجا پالوده شد و جانور پرگونه فراز آفريده شد. نخست دو گاو، يکي نر و يکي ماده، پس، از هرگونه، جفتي بر زمين، به ايرانويچ[1]، بر هشت هاسر، که درست سه فرسنگ است، پيدا شدند... او جانوران را به سه کرده فراز آفريد که نخست آفريد چرا ارزاني و آن که گريشک (دام و دد) است که فراخ رفتار است؛ و (ديگر) پرنده، که ايشان دست آموز نيستند؛ سديگر(جانوران) آبي را آفريد[2].»
[1]. ايران ويج . (اِخ ) (سرزمين آريايي ) پس از متفرق شدن آرياييان (هند و ايراني )در بخشهاي مختلف نجد ايران گروهي از آنان در محلي اقامت گزيدند که در اوستا بنام ائيرينم وئجه؛ يعني سرزمين و کشور تخمه آريايي ناميده شده. (لغت‌نامه دهخدا).
[2]. بندهش، ص78.